Borsada halka arzın bir de fazla bilinmeyen yüzü var. ‘Büyükler’ farkında az çok fakat ‘küçükler’ pek öyle değil gibi! Küçük yatırımcı, zaten çoğu da genç, maksimum yatırım değerleri de 10 bin TL, 800-900 TL uğruna ve farkında da olmadan borsaya ‘ayar’ veriyorlar!
Birgün’den Ozan Gündoğdu “Yabancı geliyor, borsadan kaçın” başlığıyla kaleme aldığı yazısında Borsa İstanbul’daki milyonlarca küçük yatırımcı üzerinden nasıl ‘kazanıldığını’ anlattı. İşte Gündoğdu’nun yazısındaki ilgili bölüm:
NE KADAR HALKA ARZ O KADAR RANT
Bir örnek olarak E-Bebek’i ele alalım. Şirket, yüzde 24,84’ünü halka arz etmeye niyetlenmiş, bu payının 1,86 milyar TL’ye karşılık geldiğini hesaplatmış, SPK’ye onaylatmış. 1,86 milyar TL’lik E-Bebek hisseleri 40 milyon lota bölünmüş. Lot başına 46,5 TL düşüyor. 29 Ağustos-1 Eylül arasında talep toplanıyor ve 2 milyon kişi E-Bebek hissesi almak istiyor. Eşit dağıtım yöntemiyle, herkese 20 lot düşer. Lot fiyatı 46,5 TL ise,20 lot için 930 TL vermelisiniz. 30 lot alamazsınız, zira eşit dağıtım söz konusu. Bu aşamada, henüz hisse tezgâhta değil, alınıp satılamıyor. Bu hisselere verebileceğiniz para en fazla 930 TL. Bu parayı da gençler harçlık çıkarmak için yatırıyor. Borsa’daki 8,5 milyon yatırımcının 5 milyonu 10 bin TL’den daha az paraya sahip.
930 TL vererek 20 lot E-Bebek hissesini 1 Eylül’de aldınız. Hissenizin BİST’teki ilk işlem tarihi olan 7 Eylül’ü bekliyorsunuz. İşlem başladığı anda zaten lot fiyatı 51,5 TL’den açılıyor. Daha açılışta lot başına 5 TL kârdasınız. 7 Eylül’de 51,5 TL olan lot fiyatı, 1 hafta sonra 14 Eylül’de 82,25 TL’ye kadar çıkıyor. Sizin 930 TL de, bu sayede 1645 TL’ye yükseliyor. Tabii doğru yerde satarsanız…
İşte bu 800–900 TL’lik kazanç beklentisiyle milyonlar borsaya akın etti. Fakat bu akın, tezgâhın görünen yüzüydü. Halka arz edilen şirketlerin çoğu, toplamda 5-10 milyon dolarlık değerlemelere sahipti. Bu kadar küçük şirketlerin hisselerini toplamak, bu hisseler üzerinde manipülasyon yapmak da bir o kadar kolay olacaktı. Üstelik, bu manipülasyonlara engel olacak yabancı sermaye de yoktu. Kapılar tutulmuş, bireysel yatırımcılar çağırılmış, “yerli ve milli” bir ziyafet başlamıştı.
