Eski, haklı ve doğru bir halk tekerlememiz var: BAŞIM SERİN, UYKUM DERİN. Bana sorarsanız bu tekerlemenin, tarihin belki de ilk “UYKU BİLİMİ BULGUSU” olarak kayda geçirilmesinde fayda var(!)Fayda var çünkü geçtiğimiz yıllarda yüzlerce bilimsel çalışma ile de kanıtlandı ki uyku kalitesinin yükseltmenin en önemli belirleyicilerinden biri de uyuduğumuz ortamın/yatak odamızın ısısıdır. Ve zannedildiğinin aksine “ne sıcak bir oda, ne de sımsıcak bir yatak uykuya dost değildir”. Tersine “çok sıcak” yerine “olabildiğince soğuk” bir odada uykuya dalmak her zaman, her yaşta, herkes için daha derin ve kaliteli bir uykunun garantisi gibidir. Nedenine gelince…
UYKU UZMANLARI DİYOR Kİ…
Uyku uzmanları, nörologlar, psikologlar, mesela bunların en popülerlerinden biri kabul edilen Uyku uzmanı Dr. Matthew Walker’a göre, uykuya ilişkin “ısıl süreçler” esas olarak vücudumuzun 3 kısmı tarafından gerçekleştiriliyor: Ellerimiz, ayaklarımız ve başımız... O 3 bölge atar-toplar damar kavşakları olarak bilinen ve cilt yüzeyinin hemen altından geçen damarsal organizasyonlar (anastomozlar) bakımından vücudumuzun en zengin yerleridir. “Tıpkı bir çamaşır teline çamaşırları asmak gibi” bu damarlar da dolaşım halindeki kanın ciltte daha geniş bir alana yayılmasını, dolayısıyla dış ortam ısısıyla daha iç içe ve yakın bir temas kurmasını sağlar. Bu nedenle yazının başlığını bile aslında “ellerim, ayaklarım ve başım serin, uykum her zamankinden çooook daha derin” şeklinde değiştirmek de mümkün.
DR. WALKER’DAN YENİ TAVSİYELER
Diğer taraftan yine Dr. Walker’a göre, “Vücudumuzun en damarlı kısımlarından biri olan yüzümüze yine damardan çok zengin yüzeylerden biri olan ellerimizi kullanarak su çarpmak gibi uyku öncesi ritüeller geliştirmiş olmamız evrimsel bir tesadüf değildir.”Dr. Walker, “Pek çok insan için ideal yatak odası sıcaklığının standart yatak örtüsü ve uyku giysileri kullanılması durumunda yaklaşık 18.3 derece” olmasını öneriyor.
‘ŞEKERLEME’DE DOZA DİKKAT
Dozu ve zamanı iyi ayarlanmış kısa süreli gündüz uykularının da uyku kalitesini etkileyebileceği genel kabul gören bir kaliteli uyku kuralı olarak karşımıza çıkıyor. Uyku uzmanları, kısa süreli gündüz uykuları/şekerlemelerin de “kronobiyoloji” yani “beden biyolojisi-zaman ilişkisi” bakımından da doğru bir seçimler olduğunu söylüyor. Yukarıda adı geçen ünlü uyku uzmanlı Dr. Matthew Walker da bu düşüncenin ateşli savunucularından biri. Dr. Walker’a göre, pek çok Afrikalı kabilenin hâlâ bu “2 zamanlı uyku” geleneğini sürdürmesi tesadüf değil. Ama bu arada küçük bir hatırlatma da yapmamız lazım: Fazla uzatılmış, yanlış zamanlanmış ve dozu kaçırılmış şekerlemelerin (gündüz uykularının), gece uykusundan çalabileceği ve uyku bozuklarına yol açabileceği de iyi bilinmeli. Özellikle süresi fazlaca uzatılan -20/30 dakikayı asla geçmeyin- ve saat 15.00’dan sonraya bırakılan “şekerleme”ler, gece uykuya geçme saatlerini öteleyerek ve gece uykusundan çalarak uyku bozukluklarına yol açabiliyor.
