Orman yangınlarından çıkan duman, atmosferin mikropartiküller tarafından kirlenmesine yüzde 40 oranında katkıda bulunuyor. Yangınların çıkardığı duman yoluyla atmosfere salınan pek çok zararlı madde hem anlık hem de uzun vadede hepimizin sağlığını da tehlikeye atıyor.
Zehirli meşe ve zehirli sarmaşıklardan çıkan yangınların dumanı, bu bitkilerden eser miktarda tahriş edici madde içerebiliyor. Yangınları körükleyen bileşen ne kadar farklı olursa olsun, bir yangın esas olarak iki tür duman üretiyor: Benzen, formaldehit, siyanür ve uçucu organik bileşikler ile karbon monoksit içeren siyah duman ve solunum yolundan insan vücudunun alveollerine nüfuz edebilen ince ve ultra ince parçacıkları içeren beyaz duman.
Bu yıkıcı enerjiden kaynaklanan kirlilik binlerce kilometre yol kat ediyor ve yaşadığımız ülkede orman yangınları yaşanmasa bile atmosfer etkilenebiliyor. Çünkü duman binlerce kilometre yol kat edebildiği gibi, yağmur yağması durumunda zemin de bu zararlı parçacıkları emebiliyor.
Araştırmacı Mike Brauer tarafından yapılan çalışmaya göre, her yıl 339.000'den fazla ölüm orman yangınlarına bağlanıyor.
Özellikle siyah duman insanlar için doğrudan tehlikeli. Boğulma, öksürük ve gözlerde, burunda ve ciltte yanma hissinden, akciğer fonksiyonlarının azalmasından ve daha ciddi vakalarda ölümden sorumlu. Bu dumanlar, benzen ve formaldehit gibi insanlar için kanserojen olarak sınıflandırılan bileşikler içerebiliyor.
Beyaz duman ise aksine daha uzun vadeli bir risk teşkil ediyor. Ancak karbon, kükürt, nitrojen, ağır metaller veya organik kimyasallardan oluşabilen çok daha fazla parçacık madde içerdiğinden insanlara çok daha zararlı olabiliyor. Bu minik parçacıklar solunum yollarımızın derinliklerine, kan dolaşımına nüfuz ederek akciğerlerde hasara, astım gibi solunum yolu hastalıklarında kısa süreli artışa, kalp ve beyni etkilemeye neden olabiliyor.
Orman yangınları aynı zamanda önemli miktarda cıvanın da havaya salınmasına yol açıyor. Bu da konuşma, işitme ve yürüme bozukluklarına, kas güçsüzlüğüne ve görme sorunlarına sebep olabiliyor.
Peki en çok kim risk altında? Uzmanlar bu noktada bir sıralama yapmış. Çocuklar, hamile kadınlar, yaşlılar, kalp veya akciğer rahatsızlıkları olan kişiler, dumana maruz kalmanın zararlı etkilerine en duyarlı olduklarından dikkatli olmalı. Ancak, bu kategorilere girseniz de girmeseniz de sağlığınızı korumak oldukça önemli.
• Tahliye emri verilmedikçe içeride kalın.
• Kapıları ve pencereleri kapalı tutun.
• Klima kullanıyorsanız, dışarıdaki havanın evinize girmesini önlemek için hava devridaimini açın.
• Açık havada egzersiz yapmaktan kaçının
• Araç kullanırken pencereleri ve havalandırmaları kapalı tutun. Klimayı yalnızca "hava devridaimi" modunda kullanın.
• Hava kalitesi raporlarını izleyin.