İnsanların yüzde 40'ı ayağa kalkarken baş dönmesi yaşar. Bu rahatsızlık, duruştaki hızlı bir değişiklik nedeniyle kan basıncındaki düşüşten kaynaklanıyor.
Yeni bir çalışma, ayakta durmadan önce veya hemen sonra yapılan iki basit kas egzersizinin, ilaç veya takviye almadan baş dönmesinin başlamasını önleyebileceğini gösteriyor. Baş dönmesi hissini önlemenin anahtarı, ayağa kalkmadan önce veya hemen sonra alt vücut kaslarını harekete geçirmek.
Araştırmacılar yaptıkları deneyde, önleyici bir önlem olarak kas egzersizlerinin ayakta durmadan önce ve sonra baş dönmesini nasıl etkilediğini inceledi. 22 genç kadın iki egzersizle test edildi. Ayakta durmadan önce 30 saniye oturma pozisyonunda dizleri kaldırma ve ayakta durduktan sonra 20 saniye bacakları germe.
Deney sırasında katılımcıların nabzı ve kan basıncı izlendi ve testler arasında duraklamalar yaptı. Ek olarak, katılımcılardan ayrıca baş dönmesi veya güçsüzlük yaşayıp yaşamadıklarını bildirmeleri istendi.
Önceden herhangi bir işlem yapmadan kalkmaya kıyasla, her iki egzersizin de kan basıncındaki geçici ve keskin düşüşü önemli ölçüde değiştirebileceği, baş dönmesi veya güçsüzlük semptomlarını hafifletebileceği görüldü.
Deney, yalnızca kadınlardan oluşan küçük bir örnek grubu içermesine rağmen, bu egzersizler çoğu insan için faydalı olabilir. Birkaç saniye sonra kendi kendine geçen hafif bir baş dönmesi, kulağa dünyanın en tehlikeli veya sorunlu tıbbi durumu gibi gelmeyebilir, ancak bundan muzdarip olanların yaşam kalitesi üzerinde günlük bir etkisi vardır. Şiddetli vakalarda, hafif baş dönmesinden daha fazlası olabilir. Hatta bayılma ve bilinç kaybına yol açabilir.
Bu arada baş dönmesi, her yaş grubunda görülebilir. Ancak gençlerde baş dönmesi, çoğunlukla kristalleri oynatan bir tür kafa travması yaşandığında ve migren baş ağrısı sonucunda görülür.
Öte yandan tekrarlayan, ani, şiddetli, uzun süreli ve açıklanamayan bir baş dönmesi yaşayanların mutlaka doktora başvurası gerekiyor. Baş dönmesine, ani ve şiddetli baş ağrısı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, kollarda veya bacaklarda uyuşma, çift görme, kusma, konuşma bozukluğu, tökezleme veya yürüme zorluğu gibi durumlar eşlik ediyorsa kalp krizi veya felç gibi hayati bir sağlık sorunu olabilir.