Asbest Nedir?
Doğal olarak oluşan bir grup mineral için kullanılmaktadır. Yalıtım yönünden etkili olması ve yangınlara karşı dirençli yapısıyla 1940'lardan 1987'ye kadar Avustralya'da yapı ürünlerinde sıkça kullanılmaktadır. Lifli bir yapıya sahiptir ve bir silikat minerali olarak karşımıza çıkmaktadır. Arkeolojik çalışmalar ışığında asbestin kullanımının 2500 yıl öncesine dayandığı bilinmektedir. Isı ve elektriği yalıtması ayrıca aşınmaya dayanıklı bir yapıya sahip olması sebebiyle sihirli mineral olarak adından söz edilmeye başlandı. İsmin kökeni Yunancada "suya doymaz" anlamına gelen “asbestos” sözcüğünden gelmektedir. Kimi Avrupa ülkeleri asbest için Latincede "lekesiz" anlamına gelen “Amiantos” kelimesini kullanmaktadır.
Asbest Nerelerde Kullanılır?
Asbestin nerelerde kullanıldığı merak edilen ve çokça üzerinde durulan sorulardan biridir. 3 bin farklı iş kolunda kullanılan bu mineralin oldukça geniş kullanım alanına sahip olduğunu söylemek mümkün. Asbest, çimento ve tekstil endüstrisinde ve otomotiv sektöründe kullanılmaktadır. Ayrıca çatı kaplama, yalıtım ve izolasyon için de asbestten yararlanılır. Ucuz, güçlü ve kolay elde edilebilir olması kullanım alanlarını genişletmektedir.
Asbest Türkiye'de Nereden Çıkarılır?
Ülkemiz asbest rezervleri bakımından oldukça zengindir. Bursa, Tokat, Erzincan, Sivas, Hatay ve Bitlis’te krizotil yani beyaz asbest, Eskişehir’de ise amfibol türü asbest yatakları yer almaktadır. Amasya bölgesinde ve kayılar yörüklerinde asbest yaygın olarak kullanılmaktadır.
Asbest Madeni Kullanım Alanları
Asbestin kullanım alanları çeşitlilik gösterse de genellikle yalıtım ve dayanıklılık yönünden ön plana çıkmaktadır. İşte, asbest madeni kullanım alanları:
- Kaplama levhaları
- Baca boruları
- Çatı kiremitleri
- Çatı yalıtımı
- Isı ve ses yalıtımı
- İtfaiyeci elbiselerinde
- Ütü tahtalarında
- Perdelerde
- Çimento ve badana boyası karışımlarında
- Fren balatalarında
- Isıtma ve havalandırma sistemlerinde
- Duvar ve tavan kaplamaları
- Pencere eşikleri
- Yapıştırıcılar
- Banyo panelleri
- Eski gemilerde
- Uçak ve otobüslerde
- Lastik ve plastik imalatında
- Özel filtre imalatında
- Çimento yapımında
- Pek çok tekstil ürünlerinde
Asbest Nerede Kullanılır?
Asbestin alternatif alanlarda yaygınlığı bilinmektedir. Beyaz toprak olarak da adlandırılan asbest; ısıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere karşı dayanıklı yapısıyla bilinmektedir. Günümüzde kullanımı eski yıllardaki kullanımı kadar yaygın değildir. Asbest; izolasyon endüstrisinde, inşaat alanında, kağıt endüstrisinde, gemi yapımı ve vagon üretiminde tercih edilmektedir. Eski dönemlerde kale savunmalarında düşmanlara atılan sıcak su ve yağlardan korunmak için asbestten yapılan savaş giysileri kullanılmaktaydı. Ayrıca Finler asbestten çanak çömlek, Çinliler ise beyaz asbestten giysi ve kandil fitilleri yapmışlardır.
Asbest Madeni Ne İşe Yarar?
Ülkemizdeki en büyük asbest maden ocağı, Eskişehir’in Mihalıçcık ilçesine bağlı olan Tatarcık Köyü’nde yer almaktadır. Magmatik ve metamorfik olaylar neticesinde asbest oluşumuna rastlarız. Asbest birikintisinin çoğu, magnezyum açısından zengin kayaların metasomatik olarak yer değiştirmesiyle oluşur. Asbest; contalarda, kaplamalarda, ambalajlarda, inşaat malzemelerinde, otomobil parçalarında ve tekstilde kullanılmaktadır.
