D vitamini nedir?
D vitamini, insan vücudunun sağlığı açısından büyük öneme sahiptir. D vitamini, insan vücudunda üretilebilen tek vitamindir. Güneşin sağladığı ultraviyole B ışınları D vitamininin en önemli kaynağıdır. Yeterli güneşe maruz kalmamak ve bu nedenle ultraviyole ışınlarını vücuda alamamak, vücut için D vitamini eksikliği oluşturur. Kalsiyum ve fosfor emilimi sağlayan D vitamini, yetişkinler kadar bebekler ve yaşlılar için de gereklidir.
D vitamininin iki adet formu bulunmaktadır. Bunlar D2 ve D3 formudur.
D2 formu: Ergokalsiferol olarak da adlandırılan D2 vitamini; bitkisel besinler ve vitamin takviyelerinden edinilebilir. D vitamini bakımından oldukça zengin gıdalar vardır. Bunlar yumurta sarısı, yağlı balıklar ve karaciğerdir.
D3 formu: Kolekalsiferol olarak da adlandırılan D3 vitamini, hayvansal gıdalar ve vitamin takviyelerinden edinilebilir. Ultraviyole ışınları ile birlikte deriye alınabilir.
D vitamini eksikliği görülen durumlar
- Açık tene sahip olmak
- Kapalı ve güneş almayan yerlerde çalışmak
- Beslenme bozuklukları
- Güneş kremi kullanmak
- Kapalı ve güneş ışığını doğrudan almayı engelleyecek giysiler giyinmek
- Gebelik
- Emzirme
- Böbrek hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Yaşlılık
D vitamini içeren besinler
- Somon
- Sardalya
- Ringa
- Ton balığı
- Uskumru
- Karides
- Tavuk
- Kırmızı et
- Süt ve süt ürünleri
- Tereyağı
- Balık yağı
- Mantar
- Maydanoz
- Isırgan otu
- Yulaf
- Karaciğer
- Yumurta sarısı
- Tatlı patates
- Yonca
Yüksek dozda D vitamini almanın zararları
D vitamininin yüksek dozda alınması, hiperkalsemiye (kalsiyum fazlalığı) sebep olur. Hiperkalsemi, kanda bulunan kalsiyumun aşırı miktara ulaşmasıdır. D vitamininin kandaki miktarı normalin üzerinde olduğunda, bağırsak tarafından emilimi sağlanan kalsiyum miktarı artış gösterir. Kana kalsiyum geçişi de buna bağlı olarak hızlanır. Kanda aşırı miktarda kalsiyum olması ise vücutta istenmeyen durumlara neden olur.
Kandaki fazla kalsiyum, doku hasarına yol açar ve buna bağlı olarak da organ hasarlarına yol açabilir. Kalsiyum miktarı böbreklerde çok fazlalaştığında, böbrek taşı oluşabilir. Böbrek yetmezliğine kadar gidebilecek bu durum için önceden önlem alınmalıdır.
Hiperkalsemiden bahsetmiştik. Hiperkalsemi sonucunda kalpte ritim düzensizliği ve hatta kalp krizi ortaya çıkabilir. Kana aşırı miktarda D vitamini gitmesi sonucunda fazla kalsiyum veya fosfat, atardamarda kalsiyum birikimine ve plaklara neden olur. Bu da kişide kalp krizine kadar yol açacak kalp sorunlarına neden olur.
Kanda aşırı miktarda D vitamini olması, plaklara ve kristallere neden olur. Bu da kişide nefes darlığı ve öksürükle anlaşılabilecek akciğer hastalıklarının oluştuğunun göstergesidir.
Kanda fazla miktarda kalsiyum olduğu zaman, kemikte ağrı ve hassasiyet oluşur. Çünkü mineraller kemiğe yeterince gidemez. Bu da kemiklerin yaş ilerledikçe kırılmasına, kemikte ağrı ve hassasiyete, hatta ve hatta boyun kısalmasına neden olur.
Vücuttaki aşırı miktarda D vitamini, sıvı kaybına bir başka deyişle dehidrasyona neden olur. Bu da dolaylı yoldan yine böbrek hastalıklarına bağlanır. Sıvı miktarının önemi, böbrekler için birinci sıradadır. Fazla idrara ve bu nedenle de sıvı kaybına neden olan D vitamininin yüksek dozda alımı, böbrekler için tehdittir.
