Doğu Anadolu’nun en büyük ve en eski kentlerinden biri olan Erzurum, 10 bin yıllık bir tarihe sahip. Erzurum ve çevresi, tarih boyunca pek çok medeniyetin izlerini taşıyor. Şehrin adı da zaman içinde değişiklik gösteriyor.
Erzurum’un kuruluşu MÖ 4900 yıllarına kadar uzanıyor. Bu dönemde, Erzurum’u da içine alan bölge, Urartular tarafından yönetiliyordu. Daha sonra Asurlar, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Parftlar, Romalılar, Sasaniler, Araplar, Selçuklular, Bizanslılar, Moğollar, İlhanlılar ve Sfaviler gibi kavim ve milletler Erzurum’da hüküm sürdüler.
Erzurum’un bilinen ilk adı Theodosiopolis’ti. Bu ad, Doğu Roma İmparatoru II. Theodosios’a (408-450) izafe edilerek verildi. Daha sonra Araplar bu şehre Kalikala (Kali’nin ihsanı) adını verdiler. Selçuklular ise şehre Erzen adını kullandılar. Basılan Selçuklu paralarında şehrin adı Erzenü’r-Rûm (Erzen-i Rum veya Erz-i Rum) şeklinde yazıldı. Daha sonra bu ad bugünkü Erzurum şeklini aldı.
Erzurum, Türk tarihi açısından da önemli bir yere sahip. 1514 yılında Osmanlılar tarafından fethedilen Erzurum, 1919 yılında Millî Mücadele’nin başladığı yer oldu. 23 Temmuz 1919’da toplanan Erzurum Kongresi’nde milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelleri atıldı.
Erzurum ayrıca tarihi eserleri ve kış sporları tesisleriyle de tanınıyor. Çifte Minareli Medrese, Üç Kümbetler, Yakutiye Medresesi ve Palandöken Kayak Merkezi gibi yerler Erzurum’un simgeleri arasında yer alıyor.
Erzurum’un ilçeleri
Erzurum’un bütün ilçelerini size açıklamaktan memnuniyet duyarım. Erzurum’un toplam 20 ilçesi vardır ve bunların her biri farklı özelliklere sahiptir. İşte Erzurum’un ilçelerinin bazı önemli özellikleri:
Aziziye: Erzurum’un merkez ilçelerinden biridir. Adını, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Erzurum’u savunan Aziziye Tabyaları’ndan alır. Tarihi ve kültürel açıdan zengin bir ilçedir. Üç Kümbetler, Çifte Minareli Medrese, Yakutiye Medresesi, Lala Mustafa Paşa Camii gibi önemli eserler burada bulunur. Ayrıca Palandöken Kayak Merkezi’nin bir kısmı da bu ilçededir.
Aşkale: Erzurum’un batısında yer alan bir ilçedir. Adını, Selçuklu döneminde burada yapılan kalelerden alır. Aşkale, Türkiye’nin en büyük çimento fabrikasına ev sahipliği yapar. Ayrıca ilçede, tuz mağaraları, kaplıcalar ve doğal güzellikler de bulunur.
Çat: Erzurum’un güneybatısında yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki kedi nüfusundan alır. Çat, Türkiye’nin en büyük hidroelektrik santrallerinden birine sahiptir. Ayrıca ilçede, tarihi köprüler, camiler ve kervansaraylar da bulunur.
Hınıs: Erzurum’un güneydoğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Hınıs Irmağı’ndan alır. Hınıs, Türkiye’nin en büyük kükürt madenine sahiptir. Ayrıca ilçede, Hınıs Kalesi, Hınıs Kanyonu ve Hınıs Kaya Mezarları gibi tarihi ve doğal güzellikler de bulunur.
Horasan: Erzurum’un doğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgenin eski adı olan Horasan’dan alır. Horasan, Türkiye’nin en büyük mermer ocaklarına sahiptir. Ayrıca ilçede, Horasan Kalesi, Horasan Ulu Camii ve Horasan Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
İspir: Erzurum’un kuzeydoğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki İspir Irmağı’ndan alır. İspir, Türkiye’nin en büyük bakır madenine sahiptir. Ayrıca ilçede, İspir Kalesi, İspir Ulu Camii ve İspir Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Karaçoban: Erzurum’un güneyinde yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Karaçoban Dağı’ndan alır. Karaçoban, Türkiye’nin en büyük linyit madenine sahiptir. Ayrıca ilçede, Karaçoban Kalesi, Karaçoban Ulu Camii ve Karaçoban Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Karayazı: Erzurum’un güneydoğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Karayazı Ovası’ndan alır. Karayazı, Türkiye’nin en büyük tarım arazilerine sahiptir. Ayrıca ilçede, Karayazı Kalesi, Karayazı Ulu Camii ve Karayazı Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Köprüköy: Erzurum’un kuzeybatısında yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Köprüköy Köprüsü’nden alır. Köprüköy, Türkiye’nin en büyük alabalık üretim merkezidir. Ayrıca ilçede, Köprüköy Kalesi, Köprüköy Ulu Camii ve Köprüköy Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Narman: Erzurum’un kuzeydoğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Narman Çayı’ndan alır. Narman, Türkiye’nin en büyük peribacalarına sahiptir. Ayrıca ilçede, Narman Kalesi, Narman Ulu Camii ve Narman Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Oltu: Erzurum’un doğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Oltu Çayı’ndan alır. Oltu, Türkiye’nin en büyük tesbih üretim merkezidir. Ayrıca ilçede, Oltu Kalesi, Oltu Ulu Camii ve Oltu Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Olur: Erzurum’un kuzeyinde yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Olur Dağı’ndan alır. Olur, Türkiye’nin en büyük ormanlık alanlarına sahiptir. Ayrıca ilçede, Olur Kalesi, Olur Ulu Camii ve Olur Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Palandöken: Erzurum’un merkez ilçelerinden biridir. Adını, bölgedeki Palandöken Dağı’ndan alır. Palandöken, Türkiye’nin en büyük kayak merkezidir. Ayrıca ilçede, Palandöken Kalesi, Palandöken Ulu Camii ve Palandöken Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Pasinler: Erzurum’un batısında yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Pasinler Ovası’ndan alır. Pasinler, Türkiye’nin en büyük hayvancılık merkezidir. Ayrıca ilçede, Pasinler Kalesi, Pasinler Ulu Camii ve Pasinler Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Pazaryolu: Erzurum’un kuzeybatısında yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Pazaryolu Yolu’ndan alır. Pazaryolu, Türkiye’nin en büyük bal üretim merkezidir. Ayrıca ilçede, Pazaryolu Kalesi, Pazaryolu Ulu Camii ve Pazaryolu Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Şenkaya: Erzurum’un kuzeyinde yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Şenkaya Dağı’ndan alır. Şenkaya, Türkiye’nin en büyük ahşap evlere sahiptir. Ayrıca ilçede, Şenkaya Kalesi, Şenkaya Ulu Camii ve Şenkaya Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Tekman: Erzurum’un güneyinde yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Tekman Çayı’ndan alır. Tekman, Türkiye’nin en büyük patates üretim merkezidir. Ayrıca ilçede, Tekman Kalesi, Tekman Ulu Camii ve Tekman Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Tortum: Erzurum’un kuzeydoğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Tortum Gölü’nden alır. Tortum, Türkiye’nin en büyük şelaleye sahiptir. Ayrıca ilçede, Tortum Kalesi, Tortum Ulu Camii ve Tortum Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Yakutiye: Erzurum’un merkez ilçelerinden biridir. Adını, bölgedeki Yakutiye Medresesi’nden alır. Yakutiye, Erzurum’un en büyük ve en kalabalık ilçesidir. Ayrıca ilçede, Erzurum Kalesi, Erzurum Lisesi, Erzurum Müzesi gibi önemli eserler de bulunur.
Uzundere: Erzurum’un kuzeydoğusunda yer alan bir ilçedir. Adını, bölgedeki Uzundere Vadisi’nden alır. Uzundere, Türkiye’nin en büyük kanyonlarına sahiptir. Ayrıca ilçede, Uzundere Kalesi, Uzundere Ulu Camii ve Uzundere Kümbetleri gibi tarihi eserler de bulunur.
Erzurum'da Gezilecek yerler:
Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan tarihi ve doğal güzellikleriyle ünlü bir şehirdir. Erzurum’da gezilecek yerler arasında şunlar bulunmaktadır:
Tortum Gölü ve Şelalesi: Erzurum’un Tortum ilçesinde bulunan Tortum Gölü, 18. yüzyılda Kemerli Dağ’dan inen heyelan kütlesinin Tortum Çayı’nın önünü kapatması sonucunda oluşmuştur. Gölün fazla sularının Tev Vadisi’ne döküldüğü yerde ise Tortum Şelalesi bulunmaktadır. Dünyanın en büyük şelalelerinden birisi olan Tortum Şelalesi, 21 metre genişliğe ve 48 metre yüksekliğe sahiptir.
Çifte Minareli Medrese: Erzurum’un en önemli tarihi yapılarından biri olan Çifte Minareli Medrese, 13. yüzyılda Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılmıştır. Medresenin adı, iki adet zarif minaresinden gelmektedir. Medresenin kapısı üzerindeki taç kapı, Selçuklu sanatının en güzel örneklerinden biridir.
Palandöken Kayak Merkezi: Erzurum’un merkezine yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta bulunan Palandöken Kayak Merkezi, Türkiye’nin en popüler kış sporları merkezlerinden biridir. Palandöken Dağı’nın zirvesi 3185 metre yüksekliktedir ve burada kar kalınlığı 2 metreye kadar ulaşabilmektedir. Palandöken Kayak Merkezi’nde hem amatör hem de profesyonel kayakçılar için farklı pistler bulunmaktadır.
Narman Peribacaları: “Kırmızı Periler Diyarı” olarak isimlendirilen Narman Peribacaları, Erzurum’un Narman ilçesinde bulunmaktadır. Bu jeolojik yapılar, rüzgar ve su erozyonu sayesinde oluşmuştur. Müthiş renkleri ve şekilleriyle büyük ilgi çeken bu peribacalarını mutlaka ziyaret edin.
Erzurum’da gezilecek yerler bunlarla sınırlı değildir. Erzurum’da ayrıca İspir Yedigöller, Zökün Gölü ve Yüzen Adalar, Balıklı Köyü, Çoruh Nehri ve Vadisi gibi doğal güzellikler ile Ulu Cami, Yakutiye Medresesi, Üç Kümbetler, Aziziye Tabyası gibi tarihi eserler de görülmeye değerdir.
Erzurum’da yapılan Festivaller
Erzurum, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir ildir. Erzurum, hem doğal güzellikleri hem de tarihi ve kültürel zenginliği ile ünlüdür. Erzurum’da yıl boyunca çeşitli festivaller ve etkinlikler düzenlenmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır;
Palandöken Kültür Yolu Festivali: Bu festival, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türkiye’nin uluslararası marka değerine katkıda bulunmak amacıyla düzenlenen Kültür Yolu Festivalleri’nin bir parçasıdır. Festival, Erzurum’un en büyük kayak merkezi olan Palandöken’de gerçekleştirilmektedir. Festivalde, konserler, sergiler, tiyatrolar, film gösterimleri, söyleşiler, fotoğraf yarışmaları, çadır kampı ve gökyüzü gözlem şenliği gibi pek çok etkinlik yer almaktadır. Festival genellikle ağustos ayında yapılmaktadır.
Winterfest: Bu festival, Erzurum’un kış turizminin en önemli etkinliklerinden biridir. Festival, Palandöken Kayak Merkezi’nde aralık ayının son haftalarında düzenlenmektedir. Festivalde, kayak yarışmaları, kar partileri, konserler, yılbaşı kutlamaları gibi pek çok etkinlik yer almaktadır.
Aşık Sümmani Şenlikleri: Bu şenlik, Erzurum’un ünlü halk ozanlarından Aşık Sümmani’nin anısına düzenlenmektedir. Şenlikte, âşıklar atışması, şiir dinletisi, halk oyunları gösterisi gibi pek çok etkinlik yer almaktadır. Şenlik genellikle haziran ayının ilk haftasında Narman ilçesinde yapılmaktadır.
Bal Karakucak Güreş Festivali: Bu festival, Erzurum’un geleneksel sporlarından biri olan karakucak güreşinin tanıtılması ve yaşatılması amacıyla düzenlenmektedir. Festivalde, Erzurum’un çeşitli ilçelerinden gelen güreşçiler arasında müsabakalar yapılır. Festival genellikle yaz aylarında yapılmaktadır.
Aziziye Tabyaları Spor Şenlikleri: Bu şenlik, Erzurum’un merkezinde bulunan ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda önemli bir rol oynayan Aziziye Tabyaları’nın çevresinde düzenlenmektedir. Şenlikte, bütün spor dallarına ait etkinlikler, uçurtma yarışmaları ve piknik yapma imkanı sunulmaktadır. Şenlik genellikle haziran ayında yapılmaktadır.
Erzurum'un en güvenli ve huzurlu ilçesi?
Erzurum’un merkez ilçeleri olan Aziziye, Palandöken ve Yakutiye, şehrin ekonomik, sosyal ve kültürel hayatının merkezini oluşturuyor. Bu ilçelerde, eğitim, sağlık, ulaşım ve altyapı hizmetleri gelişmiş durumda. Ayrıca, bu ilçelerde Erzurum’un tarihi ve turistik yerleri de bulunuyor.
Erzurum’un merkez ilçelerinde yaşayan vatandaşlar, şehrin imkanlarından memnun olduklarını belirtiyor. Bu ilçelerde, okullar, hastaneler, alışveriş merkezleri, parklar ve spor tesisleri gibi birçok hizmete kolayca ulaşabildiklerini söylüyorlar. Aynı zamanda, bu ilçelerde Erzurum’un kültürünü yansıtan birçok etkinlik ve festival de düzenleniyor.
Erzurum’un merkez ilçeleri, aynı zamanda şehrin tarihine tanıklık eden birçok esere de ev sahipliği yapıyor. Bu ilçelerde, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalan Çifte Minareli Medrese , Üç Kümbetler , Yakutiye Medresesi , Lala Mustafa Paşa Camii , Erzurum Kalesi gibi birçok tarihi yapı bulunuyor. Bu yapılar, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.
Erzurum’un merkez ilçeleri, ayrıca şehrin doğal güzelliklerini de sunuyor. Bu ilçelerde, Palandöken Dağı gibi Türkiye’nin en önemli kayak merkezleri yer alıyor. Palandöken Dağı, hem kış hem de yaz aylarında binlerce ziyaretçiyi ağırlıyor. Palandöken Dağı’nda kayak yapmanın yanı sıra, doğa yürüyüşü, bisiklet turu, atv safari gibi aktiviteler de yapmak mümkün.
