Uzun yıllardır Mardin'de kullanılan bir yöntem olan üzerlik tohumu ile tütsü, evleri nazardan ve haşerelerden koruduğuna inanılan bir uygulama olarak biliniyor.
Yüzyıllardır Mardin'de köklü bir gelenek olarak devam eden üzerlik tohumu, evlerde hem haşerelerden hem de nazardan korunmak amacıyla tütsü olarak kullanılırken, aynı zamanda basura da olumlu etkileriyle biliniyor.
Mardin halkı, evlerini nazardan arındırdığını düşündükleri tütsüyü tavada kavurarak, yayılan dumanıyla evlerini tütsülüyor. Tütsünün sadece nazara karşı değil, aynı zamanda yaz aylarında sinek ve haşerelerden korunmak için de etkili olduğuna inanılıyor.
Basura karşı olumlu etkileri olduğu söylenilen üzerlik tohumu ise tavada kavrularak sabah aç karnına tüketiliyor. Üzerlik tohumunun kilosu 50 liradan satılıyor.
Mardin Çarşısı'nda 50 yıldır esnaflık yapan baharatçı İsa Gökçeoğlu, “Mardin'de ezelden beri harmel yani üzerlik tohumu kullanılıyor. Hatta yakıldığı zaman yaz aylarında haşereler için iyidir. Ne yılan ne akrep ne de böcek gelir. Tütsü tavada yakılır, dumanı ile ev tütsülenir. Üzerlik tohumlarının ipe asılmış hali nazar, göz, büyü için iyi gelir. Bunların büyük olanları eve asılır. Küçük olanlar ise araba için kazadan beladan koruduğuna inanılır” dedi.
Üzerlik tohumunun faydalarından bahseden Gökçeoğlu, “Bunun tohumu basur için bire birdir. Kavrulur, daha sonra dövülür ve sabah aç karnına bir çay kaşığı yenir. Basur için birebirdir. Kilosunu 50 liradan satıyoruz. Günde 5-10 kilo satıyoruz. İpe asılanları da köyde yapılıyor, biz de satıyoruz." diye konuştu.
Üzerlik tohumu, üst solunum yollarına iyi geliyor. Özellikle burun tıkanıklığına karşı şifalı bir bitki olduğu söyleniyor. Bağırsakların sağlıklı çalışmasına da destek olan üzerlik, bağırsaklarda oluşan zararlı bakteri, parazit ve kurtların yok olmasını sağlıyor.
Antioksidan etkilere sahip olduğu için yalnızca burun tıkanıklığına değil; grip, nezle gibi hastalıkları önlüyor, var olan hastalıkların ise daha kısa sürede iyileşmesine destek oluyor. Hormonların sağlıklı salgılanmasına da yardımcı olan üzerlik tohumu, özellikle regl dönemi düzensiz olan kadınlar için öneriliyor. Ayrıca bu dönemi ağrılı geçirenlerin ağrı ve sancılarını hafiflettiği belirtiliyor.
Saç ve saç derisinde de olumlu etkileri olan üzerlik tohumu, saç köklerini güçlendirerek saç dökülmelerinin, kırılmalarını önüne geçiyor. Depresyon ve stres başta olmak üzere olumsuz ruh hallerine şifa veriyor. Strese bağlı yaşanan baş ağrısı ve uyku problemlerine de iyi geliyor.
Üzerlik tohumu çay olarak tüketildiğinde ise, hafızayı güçlendirici bir etkiye sahip. Öte yandan üzerlik tohumunun vücutta oluşan iltihaplanmaların da daha hızlı iyileşmesine yardımcı olduğu biliniyor.
