Küçüklükten başlanan diş fırçalama eğitimleri, çocuk hemen alışsın diye rengarenk macunlarla taçlandırılıyor. Bu parlak ve güzel görünümlü diş fırçalama maddeleri aslında sağlığa zararlı kimyasallarla dolu.
Dişlerimizi fırçalamak, sanki vücudumuza iyi bakıyormuşuz gibi kendimizi sağlıklı ve temiz hissetmemizi sağlar. Peki ya diş macunlarında kaçınılması gereken kimyasallar olduğunu söylesek? Bu zehirli diş macunu bileşenleri yarardan çok zarar verebilir.
İnsanların yüzde 69'unun günde en az iki kez ağzına koyduğu bir şey için, aslında diş macunu şaşırtıcı derecede zehirli. Geleneksel diş macunu, plak birikimini gidermede ve önlemede ve diş eti iltihabıyla mücadelede etkili olsa da, içeriğindeki çoğu madde güvenli değil.
Özellikle içinde florür olan diş macunu yemek ishal, mide bulantısı, kusma ve diğer düşük dereceli sindirim sistemi semptomlara neden olabilir.
Çoğumuz bir tüp macunun tamamını yutmayacak olsak da, diş macunundaki toksinler yine de zamanla ağızda tahrişe neden olabilir ve başka sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlar arasında bakteriyel pnömoni, meme kanseri, kardiyovasküler hastalık, demans, diyabet, hassas bağırsak sendromu, osteoporoz, prostat kanseri ve açıklanamayan kilo alımı yer alıyor.
Peki diş macunlarında hangi toksinler var?
Alkol, antibakteriyel özelliklerinden dolayı gargaralarda kullanılıyor, ancak bu içeriğin birçok zararı var. Yapılan bir araştırma, alkolün kendisinin kanserojen olması nedeniyle ağız kanseri gelişimine neden olabileceğini ortaya koyuyor. Alkol ayrıca ağız kuruluğuna yol açar.
Diş macununu görsel olarak daha hoş hale getirmeyi amaçlayan yapay renklendiricilerden en bilineni titanyum dioksit. Bu madde çocuklarda hiperaktivite ve dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu ile bağlantılı. 2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre, yapay renklendirmenin çocuklarda aşırı hareketlilik, dikkatsizlik ve dürtüsellik ile doğrudan bir bağlantısı var.
Tadı kötü olan bir diş macununu kimse sevmez. Bu nedenle çoğu geleneksel diş macunu şirketi yapay tatlandırıcılardan yararlanır. Bunlardan bazıları sorbitol, sakarin ve ksilitol içerebilir. Ksilitol insanlar için güvenli olsa da sorbitol ve sakarin sorunlu bileşenler olarak görülüyor. Sorbitol çocuklar tarafından yutulursa ishale neden olabilir.
Aspartam, diş macunu, içecekler ve diğer ağız bakım ürünlerine lezzet katan yapay bir tatlandırıcıdır. Bu tatlandırıcı, kansere yol açmasıyla biliniyor. Yutulduğunda aspartamın kimyasalları parçalanıyor ve bir kısmı bir alkol türü olan metanole dönüşüyor. Vücudumuz bu bileşiği sindiremediğinden, vücudumuz onu formaldehite dönüştürerek telafi ediyor. Formaldehit baş ağrısına, baş dönmesine, halsizliğe, hafıza kaybına, mide-bağırsak sorunlarına ve çok daha fazlasına neden olabiliyor.
İrlanda yosununu işlenmiş kahve, süt ve diğer yiyeceklerde de bulabilirsiniz. Çünkü koyulaştırıcı olarak kullanılan bir katkı maddesi.Bu madde bağırsak sorunları, kolon ülserasyonları ve kanser gibi iltihaplı cilt rahatsızlıklarına neden olabiliyor.
Kokamidopropil betain, ciltle teması halinde hassasiyete neden olabilen ve çevre için toksin olduğu bilinen koyulaştırıcıdır. Genellikle güvenli kabul edilen bu madde, çevreye oldukça zararlı.
Daha fazla köpürme etkisi yaratmak için diş macununa eklenen dietanolamin bir hormon bozucu. Aslında, EWG onu tahriş edici, insan solunum toksini ve kanserojen olarak nitelendirerek 10 olarak derecelendirir. DEA, Kanada kozmetik ürünlerinde de yasaklandı ve bu da ABD'nin neden aynısını yapmadığı sorusunu akla getiriyor.
Florür, diş çürümesini önleme özellikleri ile biliniyor. Az miktarda florür, daha sağlıklı, güçlü diş ve diş etlerine yardımcı olabiliyor. Ancak bu maddeden dolayı zehirlenme ihtimali oldukça yüksek. Böyle bir durumda baş ağrısı, mide bulantısı, kusma ve diğer sindirim sistemi semptomlara neden olabilir.
Parabenler, diş macunlarını daha uzun süre taze tutan, yani raflarda son kullanma tarihi geçmeden daha uzun süre kalabilen koruyucular. Parabenin meme kanseri ve diğer sağlık komplikasyonları riskini artırdığı düşünülüyor. Parabenler ayrıca vücutta biyolojik olarak birikebiliyor.
Sakarin daha iyi tat vermek için diş macununa eklenen başka bir yapay tatlandırıcı türü. Sakarin verildiğinde mesane kanseri riski artan sıçanlar ve fareler üzerinde yapılan bir çalışmada bu kimyasalın kanserojen olduğu tespit edilmiş. Sakarine maruz kalma ayrıca farelerde ve sıçanlarda beyin tümörleri ve lenfoma gelişimi ile sonuçlanmış.
SLS olarak kısaltılan sodyum lauril sülfat da popüler bir böcek ilacı olarak ikili bir hayat yaşar, bu nedenle ağız sağlığını geliştirmek için ağzınıza koyduğunuz aynı içerik böcekleri öldürebilir. Deterjan olarak da kullanılan SLS, ağızda mikroskobik yırtıklara neden olur ve bu da sonunda aftlara ve diğer tahrişlere ve iltihaba yol açabilir. Ayrıca ağzın doğal astarını da soyarak onu zayıflatır.
Öte yandan Prof. Dr. Canan Karatay ve Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta da bu konuda önemli uyarılarda bulundu. Karatay diş macunu yerine karbonat kullanılmasını tavsiye ederken Küçükusta ise diş macununu ile ilgili bir görsel paylaştı.
