Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçtiğimiz hafta Ukrayna'daki en etkin Rus birliği olan ancak ordudan bağımsız paralı askerler olarak görev yapan Wagner grubuna Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşme yapmaları yönünde bir talimat verdi. Wagner'in kurucusu Evgeni Prigozhin ise “Savaşa başlarken kimse Savunma Bakanlığı ile sözleşme yapmak zorunda olduğumuzu söylemedi. Şimdi de Wagner savaşçıları bu utanç yoluna geri dönmeye hazır değiller” diyerek Putin'e rest çekti.
Rusya'da Vladimir Putin'e karşı çıkabilen tek grup olan Wagner kısa zaman önce de Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun kendilerine yeterli destek ve cephane sağlamadığı yönünde suçlamalarda bulunmuştu. Prigozhin Ukrayna'daki Wagner videosunda yerde yatan ölü askerleri göstererek Savunma Bakanı ve ordunun üst düzey kademesine çok ağır küfürler etmiş ve cephane desteği gelmezse ellerinde tuttukları kilit şehir Bakhmut'tan çekileceğini açıklamışlardı.
Amerikan Washington Post gazetesi de Prigozhin'in geçtiğimiz yıl Ekim ayında Putin'i arayarak savaşı yanlış yönettiği ve cephede sürekli hatalar yapıldığı iddiasıyla kızdığını iddia etmişti. Peki kim bu Wagner grubu ve meydan okunamaz durumdaki Putin'e kendi ülkesinde nasıl rest çekebiliyorlar?
2014 yılında Rusya'nın Saint-Petersburg kentinde kurulan Wagner zaman içinde Arjantin'den Hong Kong'a kadar uzanan geniş bir ofis, eğitim, yatırım ve teknoloji merkezleri ağı kurdu. Rusya hükümeti tarafından desteklenen grup emekli Rus özel kuvvetler komutanları ve eski askerlerle birlikte kuruldu. Aşırı sağcı askerlerin yoğun katılım gösterdiği Wagner'in günümüzde dünya genelinde aktif 50 binden fazla paralı askere sahip olduğu ifade ediliyor.
Wagner'in kurucusu ve başındaki isim Vladimir Putin'e yakınlığıyla bilinen oligark (Rus zengin) Yevgeniy Prigozhin. Prigozhin, Putin'in yabancı misafirlerinin ağırlanması için seçtiği restoranların da sahibi olduğu için ülkede 'Putin'in aşçısı' adıyla bilinmekte.
Rusya yasaları ülkede özel askeri şirketlerin kurulmasına izin vermiyor ancak Wagner'in de ülkede kanunların ötesinde çalıştığı biliniyor. Wagner askeri ekipmanlarının büyük bölümünü Rusya Savunma Bakanlığı'ndan alıyor ve Rus askeri tesislerini eğitim merkezi olarak da kullanabiliyor. Wagner'in ayrıca Ukrayna'nın doğusunda Rus yanlısı ve ayrılıkçı Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyeti'nin ivme kazanmasındaki baş aktör olduğu da daha önce Pentagon belgelerinde açıkça ifade edilmişti.
Wagner içerisinde üç ayrı grup bulunuyor. Bunlar aşırı sağcı Rus eski askerler, milliyetçi Sırp birlikleri ve azınlıkta kalan İsveç ve Norveç'ten katılan sağcı milisler. İlk kez 2014 yılında Ukrayna'nın doğusunda başlayan Donbas Savaşı'nda kendilerini gösteren grup bugüne kadar sonuncusu bir yılı aşkın süredir devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı olmak üzere 7 ayrı cephede kendilerini gösterdi. Wagner grubu Ukrayna savaşında aktif olarak yer alıyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin geçtiğimiz yıl Ocak ve Şubat aylarında iki ayrı Wagner suikast girişiminden kurtulduğu daha önce dünya basınına da yansımıştı.
Wagner grubun savaştıkları her cephede insanlık ve savaş suçları, yargısız infazlar, sivil halka yönelik soygunlar ve yağmalar, işkenceler ve gazetecilerin öldürülmesinden sorumlu olduğu da iddia ediliyor. ABD Hazine Bakanlığı tarafından ağır yaptırımlara uğrayan Wagner firması Ukrayna, Litvanya, Fransa ve Estonya tarafından da terörist grup olarak kabul ediliyor.
