Klasik müziğin ayrıntılarına dalmadan önce biraz arka plan ile başlayalım. Yüzlerce yıldır insanlar müzik yaratma, bir ritim veya vuruş ile hareket etme ihtiyacı hissettiler. Müziğin bir ilk dilden türemiş olabileceği ve insanlar arasındaki erken bir iletişim biçiminden gelmiş olabileceği söylenmektedir.
2013 yılında araştırmacılar, insanların müzik dinleme nedenlerinin üç kategoriye ayrılabileceğini buldular ve bu nedenlerde; ruh hali analizi, kişisel farkındalık ve sosyal nedenlerdir. Müzik ruh halimizi etkileyebilir, mutlu, üzgün, tutkulu, enerjik ve ilham verici hissetmemize kadar birçok duyguyu hissettirebilir. Peki ama bu neden?
Müziğin bizi neden bu şekilde etkilediğine dair aslında birçok teori var. Bir teoriye göre, gergin müzik ve yüksek tempolu müzik, kalp atış hızımızı değiştirecek ve bu beklenmedik bir durumsa eğer rahatsızlığa neden olabilir. Ya da enerji dolu hissetmemize ve ritme ayak uydurmak istememize de neden olabilir.
2015 senesinde BBC tarafından yapılan bir araştırmada, “Yukarı doğru yükselen, kesik kesik sesler bizi gerginleştirirken, uzun alçalan tonlar ise bizi sakinleştirici bir etkiye sahip gibi görünüyor” dendi. Ve bu çalışma, kalp atış hızımız artmadığı için daha sakin ve yumuşak müziğe olumlu tepki verme eğiliminde olduğumuzu gösteriyor. Böylelikle bu da daha fazla rahatlama eğiliminde olduğumuz anlamına geliyor.
2014 yılında yapılan ve Nature‘da yayınlanan bir araştırmada, müziğin beynimizin başka türlü kullanılamayacak kısımlarını uyarma yeteneğine sahip olduğu ileri sürüldü. Bu aynı zamanda duygusal kanallar ile de bağlantılıdır ve belki de duyduğumuza hepimizin farklı tepki vermesinin ana nedenlerinden de biridir. Bazen belirli anıları veya duyguları müzik ile ilişkilendiririz ve bu bazen üretkenliğimiz için uyarıcı olabilir.
1993 yılında fizikçi ve profesör Dr. Gordon Shaw, klasik müzik ile kontrollü bir deney yaptı. California Üniversitesi‘nde Gordon Shaw, bir grup öğrenciye Mozart çaldı ve IQ seviyesinde bir artış fark etti. Yapılan bu deney, pek çok bilim adamı tarafından önemli bir kanıt olarak kabul edilmese de, klasik müziğin beyin üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermektedir.
Araştırmacılar, klasik müzik dinlemenin sadece bizi rahatlatıp sakinleştirmeye yardımcı olmadığına, aynı zamanda daha iyi performans göstermemizi sağladığına ve düşüncelerimizi de değiştirebileceğine inanıyor. Mozart dinlemek, beynimizin soyut düşünce geliştirmemizi sağlayan kısımlarını ısıtmaya yardımcı olur.
Dr. Kevin Labar tarafından yapılan ayrı bir çalışmada ise müziğin odaklanmayı ve dolayısı ile performansı iyileştirme gücüne sahip olduğunu gösterdi. Bunun nedeni de sakinleştirici klasik müzik dinlediğimizde, biz sakinleşip gevşedikçe dopamin salınır.
Bu, stres ile ilgili hormonların salınmasını engeller, bu da ruh halinin iyileşmesi ve üzerinde çalıştığımız şeyin daha da keyifli hale gelmesi anlamına gelir. Klasik müzik dinlemek zihni rahatlatacak ve sakinleştirecek, böylece tam kapasitesi ile çalışabilecek ve normalde uykuda olan yaratıcılık kanallarını açabilecektir.
Sakinleştiğimizde ve gevşediğimizde vücudumuzda dopamin salınır. 2011 yılında, dopamin ve müzik dinleme arasındaki ilişkileri inceleyen ilk deney ise McGill Üniversitesi‘nde gerçekleştirildi. Yapılan bu çalışmada, sevdikleri müziği dinlerken beyinlerinin taranmasına izin veren sekiz gönüllü vardı. Sonuçlar ise kişilerin sevdiği müziği dinlerken beyindeki dopamin seviyelerinin yaklaşık %9 arttığını gösterdi.
Müzik parçasına verilen tepkiler ile sözel çağrışımlar olmadığından emin olmak için deneyde yalnızca enstrümantal müzik kullanıldı. Klasik müzikten hoşlandığınızı düşünmeseniz de, klasik müziğin sakinleştirici aurasının beyniniz üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu görebilirsiniz.
Uzmanlar araştırmışlar ve klasik müzik dinlemenin beyin gelişimine yardımcı olduğu sonucuna varmışlardır. Klasik müzik dinlemenin bebeklerin hafıza becerilerini daha iyi geliştirmelerine yardımcı olduğu öne sürülmektedir. Sakinleştirici müzik düzenli olarak çalındığında, bebeğin ritmi hatırlama yeteneğini geliştirmesine olanak tanımaktadır.
Bu da gelecekte dil gibi şeyleri öğrenirken daha kolay bulacakları anlamına gelir. Sakin ve yatıştırıcı müziğin bebeği rahatlatacağı böylelikle mutlu ve sakin bir bebeğin büyüme ve gelişmede daha başarılı olacağı, yani genel olarak daha sağlıklı olacağı kanıtlanmıştır.
Fransız araştırmacı Dr. Alfred A. Tomatis, bu terimi ilk olarak Mozart’ı dinlerken insan beyninde meydana gelen zihin değiştirici bir etki olarak gördüğü şeyi tanımlamak için kullandı. Bunun IQ’nuzu yükselteceği de öne sürülüyor. Bunu destekleyecek çok az bilimsel kanıt olmasına rağmen, bu durum bilim adamları tarafından sıklıkla tartışılır ve bu terim bazı araştırmacılar arasında da çok popülerdir.
Dolayısıyla, klasik müzik dinlemeye başlarsak eğer performansımızı şekillendirme ve sıkı çalışmamızdan en iyi şekilde yararlanma yeteneğine sahip olabiliriz. Bebekleri veya çocukları klasik müzik ile tanıştırırsak daha da iyisi, daha üretken ve genel olarak daha sağlıklı insanlar olabilmeleri için beyinlerini şekillendirmeye ve geliştirmeye yardımcı olabiliriz.
Bir daha ki sefere bir şey ile boğuştuğunuzda, çalışmanızı geliştirmeye yardımcı olmak için beyninizin yaratıcı kanallarını açmaya yardımcı olması için neden biraz Mozart çalmıyorsunuz?