Günümüzde en çok araştırılan konulardan biri laktozun ne olduğudur. Bazı insanlar bu maddeye karşı toleranssızken, bazıları ise hiç zarar vermez.
Kısaca şöyle açıklayalım; laktoz esasında memelilerin sütünde var olan bir karbonhidrat türüdür. Yani hem anne sütünde hem de inek sütünde bulunmaktadır. Her bir insanda farklı etkiye sebep olabilen bu enerji verici madde aslında bir şeker görevi görüyor. Hatta yeni doğan bebeklerde ilk bir yıldaki enerjinin % 40’ını karşılayabilecek kadar etkili bir maddedir.
Bazı bireylerde alerjen etki gösterse de aslında gerek fizik gerek beyin açısından oldukça gelişime katkı sağlıyor. Doğada laktozun en çok bulunduğu temel gıda ürünleri ise sütlerdir.
Ek olarak beyin ve sinir dokularının oluşmasında da etkili olan bu madde sayesinde insan vücudu kalsiyum ile fosfordan daha çok faydalanabilmektedir. Böylelikle kemik ve diş oluşumunda önemli bir etkisi vardır. Sürekli duyduğumuz laktik asit ise laktoz nedir sorusunun altında yatıyor. Peki, ikinci bir soru olarak laktoz intoleransı nedir?
Laktozun hidrolize uğraması sonucu oluşan laktik asitler, bağırsak florasını iyileştirerek istenmeyen mikroorganizmaların gelişimini önlemektedir. Ancak bazı insanlar laktoz intoleransı gösterebilmektedir. Bunun sebebi ise laktoz enzimi yetersizliğidir. Bir tık üstü olarak alerjisi olabilen bu insanlar, süt yerine fermente süt tüketmelidir.
Laktoz intoleransı dediğimiz olay, süt ve süt ürünleri içerisinde bulunan şekerin tam anlamıyla sindirilememesi durumudur. Hepimizi biliyoruz ki bu ürünleri tükettikten sonra vücudumuz çeşitli tepkiler verebilmekte. Bunlar genel olarak gaz, kramp, şişkinlik, bulantı ya da ishal şeklinde oluyor.
İşte bu noktada, laktoz nedir sorusu aslında bize gereken cevabı veriyor. Sütün içerisinde bulunan bu enerji kaynağı, vücudumuz tarafından sindirilemiyor. Bu da laktoz intoleransına sebep oluyor.
İnsan sağlığına pek çok faydası bulunan laktoz enzimi, yağ metabolizması üzerinde etkili olur. Bu sayede akciğerinizde yağ birikmez. Karaciğerdeki yağları azaltan bu karbonhidrat türü, tüketildikten 30 dakika ile 2 saat sonra belirtilerini göstermeye başlar.
Eğer laktoz intoleransınız varsa sizin için özel olarak üretilen sütler bulunmakta. Bu sayede hem besindeki vitaminleri alma şansız olur hem de laktozdan etkilenmezsiniz. Tabi doğumsal bir sonuç olarak da laktoz enzimi olamama gibi bir durum da söz konusudur. Bu durumda gerekli enzim gerçekleşmediği için intolerans gelişebilmekte ve birtakım hastalıklara neden olabilmektedir. Çölyak, kistik fibroz ve çeşitli bağırsak enfeksiyonları bunlardan bazılarıdır. Bu hastalıklar sonucunda bağırsak emilim yüzeyleri iyice azalır.
Laktoz nedir sorusunu araştıran kullanıcıların merak ettiği bir diğer mevzu da işin alerji boyutu olmakta. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki laktoz intoleransı ile alerjisi aynı şey değil. Alerji dediğiniz olaylar, bağışıklık sisteminin belli başlı yiyeceklere karşı fiziksel tepki göstermesidir. Bu tepkiler; kaşıntı, kızarıklık ve hırıltı gibi belirtilerdir.
Eğer herhangi bir gıdaya karşı alerjiniz varsa sadece küçük bir parçası bile sizde büyük reaksiyonlara sebep olabilir. Ancak intoleransı olan bireylerin çoğu, hiçbir problem yaşamadan belli seviyelerde laktoz tüketebilmektedir. Peki, bu alerji durumu kimlerde görülüyor?
Glikoz ve galaktoz adlı iki karbonhidratın bir araya gelmesiyle oluşan laktoz, yani süt şekeri; süt, ayran, kefir, peynir ve yoğurtta bulunur. Tabi bu gıdalar haricinde dondurma, krema, tereyağı ve kaymak gibi yiyeceklerde de bol miktarda laktoz vardır. İnce bağırsağa gelinceye kadar herhangi bir sindirim işlemine uğramayan bu şeker türü, özel bir enzim olan laktaz sayesinde sindirilir.
Laktaz ise annelerin hamileliğin son dönemlerinde bebekte oluşmaya başlar. Çocukluk döneminde ise maksimum seviyeye yükselir. Ömrümüz boyunca da bizimledir. İşte laktoz bu laktaz enzimi ile vücudumuzda parçalanır.
Ancak maalesef bazı insanlarda bu enzimin salgılanması işlemi çok düşüktür. Laktoz sindirilemeyince de bağırsaktaki bakteriler tarafından yok edilir. İşte bebeklerde karın ağrısı, şişkinlik, kusma, gaz, kramp ve ishal gibi durumların oluşmasının sebebi de budur. Tüm bunlar intolerans belirtisi olup alerji olması halinde ise bu belirtilere ek olarak kaşıntı ve vücutta döküntü durumu yaşanmaktadır.
Aslında laktoz nedir sorusunu sorarken bu enzimin yarattığı alerjen etkileri de unutmamak gerekir. Peki, normalde birçok insanda düşük seviyede laktaz bulunduğunu biliyor muydunuz? Fakat buna rağmen süt ürünlerini rahat bir şekilde sindirebilirler.
Halbuki gerçek bir laktoz intolerans durumunda vücudunuz maksimum 2 saat içerisinde tepki verecektir. Hatta daha ileri seviyesi olarak alerjen etkileri anında bile görebilirsiniz. Laktoz alerjisi belirtileri ise aşağıdaki gibi olmaktadır;
Eğer yaşadığınız bu belirtieri doğru bir şekilde yönetmezseniz ciddi sindirim problemleri sizi bekliyor demektir! Bu belirtilerin ciddiyeti ise tükettiğiniz laktoz miktarına göre değişir. İnce bağırsakta sindirilemeyen laktoz, kalın bağırsağa geçecektir. Burada da kalan suyu emecek ve ishal hastalığına sebep olacaktır.
Ayrıca buradaki bakteriler laktozu iyice fermente edecek ve bu sebeple kısa zincirli yağ asitleri oluşacaktır. Bu da yaşadığınız o sancılı karın ağırısı ile şişkinliğin sebebini açıkça ortaya koymaktadır.
Tüm bunlarla beraber, laktoz alerjisinde görülen belirtilerin başka hastalıklarda da görebileceğini unutmayın. Bu yüzden hemen süt ve süt ürünlerini sofranızdan kaldırmak yerine, her zaman için bir tıp uzmanına başvurmanız en doğru seçenektir. Eğer siz de bu belirtileri yaşıyorsanız sağlığınız için gereken laktozsuz ürünlerin alışverişini Avansas üzerinden online olarak yapabilirsiniz.
Laktoz intoleransı yaşayan insanlar, beslenme alışkanlıklarından laktozlu yiyecekleri çıkarınca yaşadığı hastalıklar da tedavi olmaktadır. Ancak bu da kalsiyum açısından fakir bir beslenmeye ve bazı proteinlerin vücuda yeteri kadar alınmamasına sebep olmaktadır. Peki, laktoz nedir sorusunu cevapladığımıza göre diğer önemli soruya gelelim: Laktoz hangi besinlerde bulunur?
Başlıca olarak sütte bulunan laktoz, süt ürünlerinde de oldukça fazladır. Bu besin ürünleri; peynir, kefir, yoğurt, ayran, krema, tereyağı ve kaymak şeklinde olmaktadır. Ancak laktozun en çok bulunduğu gıda elbette süttür.
İntolerans yaşayan insanların çoğu bu süt ürünlerini az da olsa tüketebilir. Ayrıca baklagillerde, yağlı tohumlarda ve yeşil yapraklı sebzelerde de çok az miktarda laktoz olduğu için bu besinler de dikkatli tüketilmelidir. Tabii bu bahsettiklerimiz doğadan gelen besinler, bir de paketlenmiş endüstriyel yiyecekler var…
Çikolata, kek, kraker, kurabiye, bisküvi, pancake ve waffle gibi işlenmiş ürünlerde laktoz kullanımı yaygındır. Benzer şekilde sosis, salata sosları ve margarinler de bu klasmana dahildir. Bu sebeple aldığınız ürünlerin içerik bilgilerini mutlaka okumalısınız!
Esas laktoz kaynağının süt olduğunu belirtmiştir. Peki, yoğurtta laktoz var mı? Süt ürünleri arasında yer alan yoğurtta da laktoz bulunmaktadır. Ancak elbette süte göre daha azdır. Hatta içinde bulunan faydalı bakteriler sayesinde laktozun parçalanmasını sağlayarak intoleransı olan kişiler için daha doğru bir tercih haline gelmektedir. Yani aslında yoğurt yediğimiz zaman, laktoz çoktan parçalanmış olur.
