Merkez Bankası kontrolünde bulundurduğu altın rezervini yine İngiltere’de değerlendirmeye başladı.
Dünya gazetesinden Levent Akbay'ın haberine göre geçtiğimiz yıl itibariyle toplam 214,5 ton İngiltere Merkez Bankası (BOE) kasalarına aktarıldı. Türkiye'nin yurt dışında 3 ana merkezde sakladığı altınlarının rezerv yönetim politikasında yapılan değişiklikle 2018 ve 2019’da yurt içine getirilmesinin ardından çok da zaman geçmeden geri dönüşe geçildi.
TOPLAM ALTIN REZERVİ 214,5 TON
Merkez Bankası’nın bankacılık sisteminden aldıkları dahil bir ara 485 ton civarında olan yurt dışındaki Türkiye altınları 2019’da 9 tona kadar düşürüldü. Bu tarihten sonra tekrar yurt dışına yönelen Türkiye altınları 3 yıllık süre içinde 214,5 tona ulaşarak, toplam altın rezervi içinde yüzde 27,7’lük bir büyüklüğe ulaştı.
Geri dönüş adresi olarak daha önce altınların tutulduğu Amerikan Merkez Bankası (FED), Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) ve İngiltere Merkez Bankası (BOE) saç ayağından sadece İngiltere Merkez Bankası’nın kasaları tercih edildi.
Dönüş, döviz rezervi düşüşü sonrasında başlatılan borçlanma arayışı gereği ‘swap’ zorunluluğundan kaynaklandı. Halen İngiltere’de konaklayan Türk altınlarının 160,5 tonu Merkez Bankası’nın kendi malı olan, 54 tonu ise zorunlu karşılık uygulaması nedeniyle bankaların Merkez Bankası’nda tuttuğu altınlardan oluşuyor.
Merkez Bankası 2010’ların başında 500 tonun üzerindeki uluslararası standarta sahip altın rezervinin 490 ton civarındaki neredeyse tamamına yakın bir bölümünü yurt dışında, ağırlıklı olarak İngiltere’de tutuyordu.
Merkez Bankası’nın altın rezervini 116 tonda sabitlendiği bu yıllarda, bankaların zorunlu karşılık olarak Merkez Bankası’na verdiği yaklaşık 400 ton civarındaki altınların yine tamamına yakın bir bölümü de yurt dışında değerlendirildi.
562 TONDAN 141 TONA KADAR GERİLEDİ
Bu yıllarda uluslararası standarttaki altınların yüzde 93’ü yurt dışında BOE, FED ve BIS kasalarında saklandı. 2017’de İran’a ABD ambargosunun sertleştiği yıllarda rezerv yönetim politikasında değişikliğe gidildi. Bankaların zorunlu karşılık uygulamaları sisteminde değişiklikler yapıldı. Bu çerçevede bankaların Merkez Bankası nezdinde tuttukları altınların miktarında gerileme yaşandı.
Merkez Bankası ise tam tersine altın rezervini artırmaya başladı. Merkez Bankası’nın altın biriktirme politikası günümüze kadar kesintisiz sürerek 199 tondan 562 tona kadar çıktı. Bankaların sahibi olduğu altınların toplam miktarı ise 400 tonun hemen üzerinden önce 361 ton civarına, daha sonra 2021’de 141 tona kadar geriledi.
2014’te Türkiye’nin yurt dışında 493 ton altını varken, yurt dışında tutulan altın miktarı 2018’de 96,5 tona, 2019’da 49,4 tona geriledi. 2018 ve 2019’da Merkez Bankası kendi malı olan altının sadece 5,9 tonunu yurt dışında tuttu. 2020 sonrasında bankaların tuttukları altın rezerv miktarı 140-170 ton arasında dalgalanırken, yurt dışına aktarılan altın miktarında artış başladı.
YAKLAŞIK 214,5 TON YURTDIŞINA ÇIKARILDI
Merkez Bankası kendi malı olan altınların 2020’de 45,5 tonunu, 2021’de 78,1 tonunu, 2022’de 160,5 tonunu yurt dışına, İngiltere Merkez Bankası kasalarına aktardı. Buna bankaların zorunlu karşılık gereği Merkez Bankası’na verdiği altınlar da eklenince Türkiye, 2020’de yaklaşık 100 ton, 2021’de 117 ton, 2022’de ise 214,5 ton altınını tekrar yurt dışına çıkarmış oldu.
Halen Türkiye 786,8 ton uluslararası standartta altına sahip. Bunun 562.9 tonu Merkez Bankası’nın kendi malı. 157.4 tonu ise bankaların zorunlu karşılık olarak Merkez Bankası nezdinde tuttuğu altınlar. Merkez Bankası kendi rezervinin 160,5 tonunu BOE’de, 34 tonunu kendi bünyesinde, 368,4 tonunu da BİST bünyesinde tutuyor. Bankaların zorunlu karşılık gereği tuttuğu altınlar ise 157,4 ton.
Bunun 54 tonu BOE nezdinde, 103,4 tonu BİST nezdinde tutuluyor. Ayrıca 16,2 ton BİST nezdinde bankalar serbest altın deposu, 50,1 ton Hazine altını, 2,8 ton uluslararası standartta olmayan altın bulunuyor. Merkez Bankası altın rezervleri, kanununda yer alan hüküm ve şartlar dâhilinde, Banka Meclisince düzenlenen yönetmelik çerçevesinde yönetiliyor. Bu yönetmelik uyarınca, altın rezervlerine ilişkin doğrudan altın alım/ satımı, altın depo ve altın “swap” işlemleri yapılabiliyor.