Türk mutfağında önemli bir yere sahip olan piyaz, yemeklerin yanında sunulan bir meze çeşididir. Çoğu zaman salata olarak da tüketilen piyaz, özellikle kuru soğan severlerin vazgeçemediği bir lezzettir. Piyaz denilince her ne kadar akla ilk olarak soğan gelsede piyazın farklı malzemelerle zenginleşen bir tat olduğunu belirtmek gerekiyor. Özellikle kuru fasulye, tahin, barbunya gibi ek malzemeler daha doyurucu ve lezzetli bir tarif sunuyor.
Çoğu zaman salata olarak görülse de piyaz, uzun süre tok tutan bir yemek çeşididir. Özellikle kuru fasulye ya da barbunya ile yapılan piyazlar tek başına bir öğün olabiliyor. Bunların dışında köfte yanına sunulan soğan piyazı da yine vazgeçilmez lezzetler arsında yer alıyor. Restoranlarda ikram edilen piyaz çeşitlerini çoğu insan bayılarak tüketiyor. Hatta belirtmek gerekir ki bu lezzet bazen ana yemeğin bile önüne geçebiliyor.
En güzel soğan piyazı, kuru fasulye piyazı, tahinli piyaz veya barbunya piyazı yapmak istiyorsanız öncelikle bu lezzeti en az bir kere tatmış olmanız gerekiyor. Kıvamı, sosu, içlerindeki malzemelerin dengesi son derece önemlidir. Bu malzemelerin kaliteli, doğal ve organik olması gerekiyor. En taze malzemeleri seçerseniz en güzel piyazı yapabilirsiniz. Ayrıca hazırladığınız piyazı bekletmeden servis etmeniz gerekiyor. Sos ve çiğ sebzeler piyazın sulanmasına neden olabilir. Bu da tadını olumsuz etkileyecektir.
Farklı piyaz çeşitleri olsa da temel malzemeler tüm tarifler için geçerlidir. Sadece 3-5 malzeme ile piyaz yapabileceğiniz gibi malzemeleri çeşitlendirip damak tadında göre bir lezzet de yapabilirsiniz.
Piyaz için ihtiyacınız olan temel malzemeler şu şekildedir;
Bu malzemeler ile standart bir piyaz yapabilirsiniz. Malzemeler iki kişiliktir. Daha fazla yapmak isterseniz malzemeleri aynı oranda artırabilirsiniz. Tuz ve baharatlar damak tadına göre ayarlanabilir.
Piyaz, pratik ve lezzetli bir salata türüdür. Üstelik farklı malzemeler ilave edilerek özel tatlar oluşturulabilir. Örneğin piyaz deyince akla ilk gelen kuru fasulyedir. Kuru fasulye piyazı için malzemelere ek olarak 1 su bardağı kuru fasulye ilave edilir. Barbunya piyazı için de 1 su bardağı kuru barbunya eklenir. Eğer yumurtanın kokusundan veya tadından rahatsız oluyorsanız yumurtasız piyaz hazırlayabilirsiniz. Listeden sadece yumurtayı çıkarmanız yeterlidir.
Soğan piyazı için tatlı ve kırmızı soğan kullanmanız daha lezzetli bir sonuç almanızı sağlayacaktır. İlk olarak piyazlık yani uzunlamasına doğranan soğanlar geniş bir kaba alır ve üzerine bir miktar tuz serpilir. Tuzla olvulan soğanlar bir kenarda bekletilir. Ayrı bir kaba yeşil soğan ve maydanoz ince ince kıyılır. Üzerine pul biber, zeytin yağı ve limon suyu ilave edilir. Suyunu salan soğanlar sıkılır ve maydanozlarla birleştirilir. İyice karıştırılan soğan piyazı köfte, lahmacun, kebap gibi lezzetlerin yanında ikram edilir.
1 su bardağı kuru fasulye yıkanır ve tencereye alınır. Üzerini 3-4 parmak geçecek kadar su ilave edilir. Ocağa alınan tencere kaynamaya bırakılır. 10 dakika kaynatılır ve altı kapatılır. Fasulyeler bir gece bu suda bekletilir. Ertesi gün suyu eksildiyse takviye yapılır ve kısık ateşte haşlanmaya bırakılır. Fasulyenin cinsine göre pişme süresi 30 ila 45 dakika arasıdır. Eğer bir gece öncesinden hazırlık yapmadıysanız düdüklü tencere kullanarak da fasulyeleri haşlayabilirsiniz. Haşlanan fasülyeler karıştırma kabına alınır. Üzerine piyazlık doğranan soğan ile birlikte diğer malzemeler ilave edilir. Yumurta haşlanır ve uzunlamasına kesilerek kuru fasulye piyazının üzeri süslenir.
Barbunya piyazı nispeten daha az tercih edilen bir çeşittir. Anadolu mutfağında daha çok konserve olarak karşımıza çıkan barbunya, çoğu insanın vazgeçemediği bir lezzettir. Kuru fasulyeye alternatif olarak kullanılan bu tahıl, yüksek bitkisel besin değerlerine sahiptir. Son derce sağlıklı ve doyurucu bir bakliyat türüdür. Barbunya piyazı için klasik malzemelere ek olarak isot ve barbunya eklemelisiniz. Barbunyayı konserve olarak tercih edebilirsiniz. Fakat lezzetli bir piyaz için barbunyayı kendiniz haşlamalısınız. Bir gece önceden ıslatılan 1 bardak barbunyamyumuşayıncaya kadar kaynatılır. Yumuşayan barbunyalar süzülür ve soğumaya bırakılır. Piyazlık doğranan soğanlar tuz ve limonla ovulur. Üzerine pul biber, yağ ve ısot eklenir. İyice harmanlanan karışıma barbunya ilave edilir. Barbunyalar ezilmeye müsait olduğu için fazla karıştırmamanız daha doğru olacaktır. Son olarak ince kıyılmış maydanoz serpilir ve haşlanmış yumurta ile süslenir.