Türkiye’nin çay üretiminde başkenti konumundaki Rize’den çay sektörü adına endişe verici açıklamalar geldi. Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, 2025 yılı birinci sürgün yaş çay sezonuna ilişkin yaptığı değerlendirmede, hem rekolte düşüşüne hem de sektörün içinde bulunduğu ekonomik darboğaza dikkat çekti.
Don Olayları Rekolteyi Vurdu: %20’lik Kayıp
Başkan Erdoğan, Nisan ayında yaşanan zirai don olaylarının çay hasadını yaklaşık 15 gün geciktirdiğini belirterek, bunun üretim miktarında ciddi bir azalmaya yol açtığını ifade etti. 2024 yılında 490 bin ton olan yaş çay işleme miktarının, bu yıl 400-420 bin ton seviyelerinde kalacağı öngörülüyor. Bu da yaklaşık %20’lik bir rekolte kaybı anlamına geliyor.
Makineli Tarım Kaliteyi Düşürdü
Sadece hava koşulları değil, makineli tarım uygulamalarının da rekolte ve kaliteyi olumsuz etkilediğine dikkat çeken Erdoğan, artan işçilik maliyetleri nedeniyle bu yıl hasadın neredeyse tamamen makinelerle yapıldığını ifade etti. Erdoğan, "Yanlış uygulanan makineli hasat teknikleri, çay filizlerinin yeterince gelişmesini engelliyor ve bu durum kuru çayda kalite düşüşüne neden oluyor," dedi.
Sektör Finansal Krizde: 24 Fabrika Üretim Yapamıyor
Çay sektörünün sadece üretim değil, finansal anlamda da zor günler geçirdiğini vurgulayan Erdoğan, 2025 yılında maliyet artışlarının sektörü derinden sarstığını söyledi. Erdoğan’ın verdiği bilgilere göre, ham madde maliyetleri %50, işçilik ve enerji maliyetleri %35, diğer girdiler ise %30-40 oranında artış gösterdi. Ortalama %45’lik maliyet artışına ek olarak kredi faizlerinin %70’lere dayandığını belirten Erdoğan, bu yıl 24 çay fabrikasının üretim yapamadığını ve bu sayının ilerleyen sürgünlerde 35’e çıkmasının beklendiğini açıkladı.
Sektöre Acil Destek Çağrısı: Kuru Çaya Zam Şart
Başkan Erdoğan, çayın Türkiye için stratejik bir ürün olduğunun altını çizerek, sektöre can suyu verilmesi gerektiğini ifade etti. Kuru çaya bu yıl herhangi bir zam yapılmamasının sektörü daha da sıkıntıya soktuğunu belirten Erdoğan, “Kuru çaya %30-35 oranında zam yapılması elzemdir. Üretici ve sanayici nefes alamaz hale geldi. Bu sadece ekonomik değil, sosyal bir sorundur,” dedi.
Erdoğan, finansal kaynaklara erişimin sağlanamaması durumunda, hem üretici hem sanayicinin büyük zarar göreceğini ve üretim dengesinin bozulacağını vurguladı. “İkinci ve üçüncü sürgünlerde çok daha zor bir süreç bizleri bekliyor,” diyerek yetkililere acil destek çağrısında bulundu.