Böbrek üstü bezlerin ürettiği kortizol hormonu strese zemin hazırlar. Kanın basıncını ve değerlerini dengesizleştirir. Vücut bu hormonu yüksek ürettiğinde en çok kadınlar hasar görür. Özellikle rahimin işlevselliğini azaltarak kısırlığa yol açar. Bazı kişilerde de bağışıklık sistemini bozar. Kortizol hormonu çevresel faktörler nedeniyle artması sonucu kişinin stres seviyesi de yükselir. Bağışıklık sistemi kendini tehlikede hissettiği an beyne giden sinir uyaranları çoğalır. Bu da kortizolun aşırı hormon üretmesine yol açar. Stres artıkça da hormon düzeyi yeniden artar. Düşüş sağlanmadığında vücudun çeşitli hastalıklara yakalanma oranı yükselir. Stres hormonu genellikle sınav, savaş, aşk, hamilelik, adet gibi durumlarda yükselir. Akabinde de uyku düzensizliğine, tansiyona, enerji düşüklüğüne, kilo kaybına ya da aşırı kilo alımına neden olur.
KORTİZOL NE İŞE YARAR?
Her ne kadar strese yol açsa da aslında kortizolun temel görevi kişinin bulunduğu fiziksel ya da duygusal baskı anında vücudunu harekete geçirir. Vücudun savunma mekanizması olan beyni açan kortizol, böbreküstü bezlerin aşırı salgılanmasını ve beynin artık harekete geçmesini sağlar. Böylece vücut o sırada kaçma ya da savaşma gibi kalkanlar oluşturur.
KORTİZONUN VÜCUTTAKİ GÖREVİ NEDİR?
- Vücuttaki tuz ve su dengesini korur.
- Dinlenme ve uyuma gibi döngüyü sağlar.
- Dengeli üretildiğinde vücudun savunma mekanizmasını geliştirir.
- Kan değerlerini dengeler. Aniden tansiyon yükselmesinin önüne geçer.
- Bağışıklığın virüs ve bakterilerle savaşmasını destekler.
- Mevsim geçişlerinde vücudun enfeksiyon kapmasını önler.
- Kan şekerinin düşmesini ya da yükselmesini engeller.
KORTİZOL YÜKSELİRSE NE OLUR?
Bazı ilaçlar ve aşırı depresyon gibi durumlar kortizolun yükselmesine yol açar. Adrenalin bezleri artıkça vücuttaki hücrelerin yapısı bozulur. Ayrıca tiroid bezleri de bu süreçte hızla çalıştığında hormon bozukluğu da yaşanır. Faydalı olan kortizol yükseldiğinde faydasız hale gelebilir.
- Konsantre azaldığı ve beyin fonksiyonlarında gerileme
- Zayıflayan bağışıklık sistemi
- Nadiren görülen cushing sendromunun yaşanması
- Kadınlarda düzensiz adet döngüsü
- Uyku düzeninde dengesizlik
- Metobolik sistemdeki bozukluk nedeniyle obezite riskinde artışa neden olur.
KORTİZOLU DENGEDE TUTAN BESİNLER NELERDİR?
- Deniz ürünleri hormon düzelme bakımından en etkili besin çeşitlerindendir. Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olan bu besinler somon balığı ve istiridyedir.
- Antioksidan bakımından zengin olan Sarımsak vücut için hemen her hücreyi dengeler.
- Su vücudun temel ihtiyaç kaynağıdır. Aynı zamanda hormonal dengeyi de sağlar.
- Bitter çikolata içerdiği saf kafein sayesinde kan akışını düzenler.
- Yoğurt ve turşu probiyotik bakımından zengindir. Probiyotik vücudu temizler.
- Bütün meyve çeşitleri de kortizolu dengelemede etkilidir
