Tulum peyniri genellikle ismi Erzincan tulum peyniri olarak da geçse ülkemizin birçok ilinde özellikle Van, Sivas gibi bölgelerine yapımı yayılmıştır. Hayvan postunun içerisine basılarak yapılan ve 2-3 ay bekletilerek sofralara hazır hale gelen tulum peyniri Türkiye'nin çeşitli yerlerinde büyük farklılıklar gösterir. Özellikle yapımı uğraştırıcı olan tulum peyniri, 2500 rakım yüksekliğindeki yaylalarda birçok farklı çeşitteki çiçekler ile otlatılan ve o tertemiz yayla suyundan içen koyunlardan alınan süt ile yapılır.İyi bir Erzincan tulumu elde etmek için elde yapılmış doğal maya kullanılmalıdır. İlkbaharda ilk çiçekler çıktığında otlatılan koyunlar tulum peyniri için kullanılmaz çünkü bu hayvanların sütü sulu olur. Sonbahara doğru zamanı geçen otlar sayesinde koyunların sütü daha yağlı olur bu da tulum peynirini daha lezzetli yapar.
PEKİ TULUM PEYNİRİ NASIL YAPILIR?
Geleneksel tulum peyniri üretiminde, süt çiğ olarak kullanılır. Çiğ süt bir bez parçasından süzülür ve sıcaklığı el ile dokunmak şartıyla kontrol edilir. Mayalama sıcaklığı her tür süt ürününde olduğu gibi, tulum peyniri için de çok önemlidir.
Mayalanan süt, yaklaşık bir saat sonra ince ve temiz bezden yapılmış süzeklere alınıp, peynir haline getirilir. Peynir bir gece geçtikten sonra mandıraya getirerek, şeker torbaları büyüklüğünde torbalara koyulur. Yaklaşık 1 hafta ya da 10 gün üzeri bezle örtülerek, suyunu tamamen çekmesi sağlanır.
10 gün sonrasında bakır tenekelere ufalanarak koyulan peynir kemah tuzuyla tuzlanır. Ardından yeni torbalara sıkı bir şekilde basılır ve torbaların ağzı dikilir..
10 gün beklemeden sonra suyu tamamen süzülen tulum peyniri, bidonlara ve deriye basılmak üzere soğuk hava depolarına gönderilir. Bidonlara ve deriye makinelerle veya elle basılan peynir, soğuk havada bir süre bekletilip kıvama geldikten sonra sofralara koyulmak üzere hazır duruma getirilir.