Geçtiğimiz ay üretim kesintilerine odaklanan petrol piyasasında gözler bu kez de İsrail-Hamas çatışmasına çevrildi. Uzmanlar çatışmanın petrol fiyatlarında oynaklık yaratma ihtimalini değerlendirirken olası bir İran saldırısının fiyatları anında yükselteceğini söyledi.
Suudi Arabistan ve Rusya’nın aylarca süren keskin üretim kesintilerinin ardından Hamas’ın İsrail’e saldırısıyla birlikte petrol yatırımcıları bu kez de İran’a odaklandı.
Hamas militanlarının İsrail sınırını geçerek gerçekleştirdiği ani saldırının ardından petrol yatırımcıları çatışmanın bölgenin geri kalanına yayılma ihtimaline odaklanıyor.
Ham petrol yatırımcıları, arza yönelik acil bir tehdit olmadığından büyük bir fiyat artışı beklemiyor. Ancak tüm gözler, İsrail’e saldırıyı başlatan Hamas grubunun kilit destekçisi ve büyük bir petrol üreticisi olan İran’da.
İslam Cumhuriyeti’ne yönelik bir misilleme saldırısı, İran’ın daha önce kapatma tehdidinde bulunduğu hayati önem taşıyan nakliye arteri olan Hürmüz Boğazı’na yönelik korkuları alevlendirebilir. Ayrıca ABD’nin, İran’ın petrol ihracatında yeniden canlanan akışa karşı yeniden önlem alma ihtimali de bulunuyor.
SUUDİLERİN KESİNTİ YAPMASI BEKLENMİYOR
İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesi konusunda ABD ile müzakerelerde bulunan Suudilerin artık Filistinlilerle dayanışma amacıyla muslukları kapatmasını kimse beklemiyor.
En kötü senaryoda ise, çatışmanın normalleşme görüşmelerini raydan çıkarması ve bunun sonucunda ortaya çıkabilecek ilave Suudi petrol akışını sekteye uğratabileceği düşünülüyor.
Diğer bir yandan OPEC’in önemli üyelerinden Birleşik Arap Emirlikleri’nin enerji bakanı pazar günü yaptığı açıklamada çatışmanın grubun karar alma mekanizmasını etkilemeyeceği konusunda net konuştu.
Enerji Bakanı Suhail Al Mazrouei Riyad’da gazetecilere yaptığı açıklamada “Biz siyasetle uğraşmıyoruz; arz ve talebe göre yönetiyoruz ve her ülkenin ne yaptığını dikkate almıyoruz” dedi.
‘İRAN’A SALDIRILIRSA FİYATLAR ANINDA YÜKSELİR’
Rapidan Energy Group Başkanı ve eski Beyaz Saray Yetkilisi Bob McNally’ye göre; “petrol kesintisi senaryosu”, çatışmaların İran’a yayılması durumunda gerçekleşecek ancak şimdilik bu pek mümkün görünmüyor.
OPEC üyesi olan İran’ın Filistin saldırısına desteğini açıklamasının ardından İsrail’in karşılık olarak olası bir saldırıya geçmesi ise petrol fiyatlarında ani yükselişlere neden olabilir.
McNally konuya ilişkin yaptığı açıklamada, İsrail’in İran’ın herhangi bir altyapısını vurarak karşılık vermesi durumunda, ham petrol fiyatlarının, algılanan aksaklık riski üzerine anında yükselişe geçeceğini söyledi.
Sevkiyatların beş yılın en yüksek seviyesine çıkmasıyla İran petrolü pazar için giderek daha önemli hale geldi.
ABD RİSKİ ARTIYOR
Andurand Capital Management’ın kurucusu Pierre Andurand, saldırının kısa vadede petrol arzını etkilemesini pek olası görmese de eninde sonunda bunun arz ve fiyatlar üzerinde etkisi olabileceğini söylüyor.
Bu hafta sonundaki çatışmalar, Başkan Joe Biden yönetimini İran’dan çoğunlukla Çin’e yapılan petrol ithalatıyla daha agresif bir şekilde ilgilenmeye sevk edebilir.
Andurand, “Bence bu gelişme İran yaptırımlarının daha güçlü bir şekilde uygulanması anlamına gelecek, dolayısıyla ileride daha az İran petrolü olacak” dedi.
Daha uç bir senaryoda ise İran herhangi bir doğrudan provokasyona Umman Denizi’nin hemen kuzeyinde yer alan Hürmüz Boğazı’nı kapatarak karşılık verebilir. Hürmüz Boğazı’ndan her gün yaklaşık 17 milyon varil ham petrol taşınıyor. Tahran, 2011 yılında ülkeye yaptırımlar uygulandığında boğazı kapatmakla tehdit etmiş, ancak sonunda geri adım atmıştı.
PETROL KESİNTİSİ GÜVENLİK YASTIĞI OLUŞTURDU
Suudi Arabistan’ın Temmuz itibarıyla uyguladığı günlük 1 milyon varil gönüllü petrol üretimi kesintisiyle günlük petrol üretiminin yaklaşık 9 milyon varile düşürülmesi, Riyad’ın mevcut krizin bir kesintiye yol açması halinde kullanılabilecek yedek üretim kapasitesi bulunmasını sağlıyor.
Atıl kapasiteden oluşan bu güvenlik yastığı, yatırımcıların piyasalar yeniden açıldığında fiyatlarda ani bir artış beklememesinin bir başka nedenini oluşturuyor.
