İnsan neden hasta olur? Hastalıklardan korunmak elimizde mi? Neler yapılmalı?

BAKTERİLER, VİRÜSER VE DİĞER PATOJENLER

Soğuk algınlığı, grip, tüberküloz ve çeşitli mide-bağırsak enfeksiyonları gibi hastalıklara bulaşıcı mikroorganizmalar neden oluyor. Bu patojenler hava, kontamine yiyecek veya su yoluyla ya da enfekte insanlar veya hayvanlarla temas yoluyla yayılabiliyor. 

GENETİK BOZUKLUKLAR

Bazı hastalıklar aileden geçen genetik mutasyonlardan veya anormalliklerden kaynaklanıyor. Kistik fibroz, orak hücre hastalığı, Huntington hastalığı ve belirli kanser türleri bu grupta yer alıyor.

KRONİK HASTALIKLAR

Kalp hastalığı, diyabet, kanser, solunum yolu hastalıkları ve zihinsel sağlık bozuklukları gibi kronik hastalıklar dünya çapında hastalık ve ölümün başlıca nedenleri. Bu hastalıklar sıklıkla zamanla gelişyor ve genetik, yaşam tarzı ve çevresel maruziyet gibi faktörlerden etkileniyor.

TOKSİN VE KİRLETİCİLER

Çevresel toksinlere, kirleticilere ve tehlikeli maddelere maruz kalmak, solunum bozuklukları, nörolojik hasar ve kanser gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Örnekler arasında hava kirliliği, ağır metaller, pestisitler ve endüstriyel kimyasallar sayılabilir.

YAŞAM TARZI

Sağlıksız beslenme: Kötü beslenme, işlenmiş gıdaların aşırı alımı ve meyve ve sebzelerin yetersiz tüketimi obezite, kalp-damar hastalıkları, diyabet ve diğer sağlık sorunları riskini artırmanın yanı sıra vitamin ve mineral eksikliklerine de yol açabiliyor. 

Fiziksel aktivite eksikliği: Hareketsiz bir yaşam tarzı ve yetersiz fiziksel aktivite, obeziteye, kas zayıflığına, kardiyovasküler hastalıklara ve metabolik bozukluklara katkıda bulunuyor.

Tütün kullanımı: Sigara ve tütün kullanımı akciğer kanseri, solunum yolu hastalıkları, kalp hastalığı, felç ve diğer sağlık sorunları için önemli risk faktörleri.

Alkol ve madde bağımlılığı: Aşırı alkol ve uyuşturucu kullanımı bağımlılığa, karaciğer hastalığına, zihinsel sağlık bozukluklarına ve artan kaza ve yaralanma riskine yol açabiliyor. 

STRES 

Psikolojik stres: Kronik stres ve anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi zihinsel sağlık bozuklukları bağışıklık sistemini zayıflatabiliyor, iltihaplanmayı artırabiliyor ve çeşitli sağlık sorunlarına katkıda bulunabiliyor. 

Sosyal belirleyiciler: Yoksulluk, sağlık hizmetlerine erişim eksikliği, yetersiz konut ve sosyal eşitsizlik gibi sosyoekonomik faktörler, sağlığı etkileyebiliyor.

YAŞLANMA

Yaşlanma, bilişsel gerileme, osteoporoz, artrit ve yaşa bağlı maküla dejenerasyonu dahil olmak üzere çeşitli sağlık koşullarına duyarlılığı artıran fizyolojik değişikliklerle ilişkili.

MESLEKİ FAKTÖRLER

Tehlikeli maddelere maruz kalma, fiziksel tehlikeler ve stresli çalışma koşulları, belirli endüstrilerdeki işçiler arasında mesleki hastalıklara ve yaralanmalara yol açabiliyor. 

HASTALIKLAR NASIL ÖNLENİR?

Hastalık önleme tedbirleri, sağlığın ve mutluluğun korunması ve çeşitli hastalık ve sağlık sorunları riskinin azaltılması açısından hayati öneme sahip. İşte yapılması gerekenler.

SAĞLIKLI BESLENMEK

Beslenmeniz meyveler, sebzeler, tam tahıllar, yağsız proteinler ve sağlıklı yağlar açısından zengin olmalı. İşlenmiş gıdaların, şekerli içeceklerin ve yağ oranı yüksek gıdaların alımını sınırlayın.

PORSİYON KONTROLÜ

Aşırı yemeyi önlemek ve sağlıklı kilonuzu korumak için porsiyon boyutlarına dikkat edin.

SU İÇMEK

Susuz kalmamak için günlük olarak yeterli miktarda su için.

HAREKETLİ BİR YAŞAM TARZI

Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta aerobik egzersiz veya 75 dakika yüksek yoğunlukta egzersiz yapmayı hedefleyin. Kas geliştirmek ve genel kondisyonunuzu geliştirmek için haftada en az iki kez kuvvet antrenmanı yapın. Oturmaya ara vererek ve yürüyüş, esneme veya bahçe işleri gibi aktivitelere katılarak gün boyunca aktif kalın.

KİLO KONTROLÜ

Dengeli bir beslenme ve düzenli fiziksel aktivite kombinasyonu yoluyla sağlıklı bir vücut ağırlığına ulaşın ve bunu koruyun. 

SİGARA VE ALKOLDEN UZAK DURMAK

Sigara içmekten ve sigara dumanına maruz kalmaktan kaçının çünkü tütün kullanımı akciğer kanseri, kalp hastalığı ve solunum bozuklukları gibi önlenebilir hastalıkların önde gelen nedeni.

HİJYEN KURALLARINA DİKKAT ETMEK

Özellikle yemek yemeden önce, tuvaleti kullandıktan sonra, öksürdükten veya hapşırdıktan sonra ellerinizi sık sık en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkayın. 

AŞILAR

Grip, kızamık, tetanoz ve HPV gibi bulaşıcı hastalıklara karşı korunmak için önerilen aşıları uygulatın. 

SAĞLIK KONTROLLERİNİ YAPTIRMAK

Sağlık sorunlarının erken tespiti ve önlenmesi için düzenli sağlık kontrollerini yaptırın.  

STRESİ YÖNETMEK

Derin nefes alma, farkındalık veya hobiler, mutluluğu teşvik eden aktiviteler gibi stres azaltma tekniklerini uygulayın.

YETERLİ UYUMAK

Genel sağlığı, bağışıklık fonksiyonunu ve bilişsel işlevi desteklemek için gecede 7-9 saat kaliteli uykuyu hedefleyin.