Bu yazımızda dizüstü bilgisayarlar, Laptopu Sürekli Şarjda Kullanmak Zararlı mı?
Dizüstü bilgisayarları şarjda kullanmak yerine sürekli tam doldurup fişten çıkarıp kullanırsak pilin ömrü artar mı? Dizüstü bilgisayarın sürekli şarj halinde kullanılması zararlı mıdır? vb. birtakım konulara değineceğiz.
Genel anlamda piller, kimyasal yapıda oldukları için yani lityum/iyon – lityum/polimer yapıda olmalarının yanı sıra belirli döngü ömürlerine sahip oldukları için (döngü ömrü konusuna yazımızın ilerleyen bölümlerinde değineceğiz) kullanılsa da kullanılmasa da erkenden bozulmaya müsait cihazlardır. Hiçbir kimyasal yapı ilk günkü verimliliğini koruyamayacağı için ister cep telefonu pili olsun isterse dizüstü bilgisayar pili olsun bir pilin verimli şekilde çalışma süresi en fazla 1 ya da 1,5 senedir.
Dizüstü bilgisayarlar kullanım mantığı olarak sabit haldeyken prize takılı, dışarıdayken pil ile çalışır vaziyette kullanılmalıdır.
sorusuna verebileceğimiz cevap hayır olacaktır.
Dizüstü bilgisayarı, pil ile birlikte fişe takılı halde kullanmak dışardan bakıldığında zararlı gibi görünse de bu durumun aslında pek bir zararı yoktur. Dizüstü bilgisayar pilleri, özellikle de yeni nesil dizüstü bilgisayarlarda artık “gömülü” yani sökülemez bir şekilde üretilmektedir. Bu üretim şeklinden dolayı ve priz ile kullanılmaya da müsait olduklarından dolayı piller, artık sürekli şarj veya deşarj durumunda olamamaktadırlar.
Yeni nesil dizüstü bilgisayarlarla birlikte üretilen akıllı pillerin üzerinde yapılan güç modu ayarları (güç tasarruf modu, performans modu, en iyi performans modu) sayesinde hem dizüstü bilgisayarların hem de pillerin daha verimli ve performanslı kullanılması sağlanmaktadır. Öte yandan yazımızın girişinde de belirttiğimiz gibi kimyasal yapılarından dolayı pillerin kullanılsa da kullanılmasa da erkenden bozulacağı durumunu göz önüne alırsak dizüstü bilgisayarları pil ile birlikte prizdeyken kullanmanın herhangi bir ciddi zararı yoktur.
Dizüstü bilgisayarlardan özellikle de oyun oynanırken tam performans alınmak isteniyorsa dizüstü bilgisayarların fişe takılı olarak kullanılması ve güç yani pil ayarlarından en iyi performans modunun seçilmesi tavsiye edilmektedir.
Pil modundayken çalışan dizüstü bilgisayarlarla fişe takılı moddayken çalışan dizüstü bilgisayarlar arasında oyun performansı açısından gözle görülebilir derecede büyük farklar vardır. Dizüstü bilgisayarlarda prize takılı haldeyken oyun sırasında daha yüksek FPS değerleri alınmaktadır. Bunun sebebi dizüstü bilgisayardaki pilin watt yani güç değeri ile adaptördeki watt değerlerinin farklı olmasıdır. Bundan dolayı direkt adaptörden sağlanan enerji ile birlikte dizüstü bilgisayarlar oyun sırasında pil ile kullanımlarına göre daha iyi performans sağlamaktadırlar.
Oyun sırasında dizüstü bilgisayarı fişten çektiğimiz zaman işlemci ve ekran kartı pilden gelen daha düşük watt değerleriyle karşılaştığı için doğal olarak oyundan alınan FPS ayarlarında da düşüklük meydana gelmiş oluyor.
Dizüstü bilgisayarımı prizde kullanmak yerine sürekli şarj ederek kullanmak istiyorum bunun herhangi bir zararı var mıdır? sorusuna vereceğimiz cevap da evet olacaktır.
İster dizüstü bilgisayar pili olsun ister cep telefonu pili olsun her pilin şarj döngü ömrü vardır.
%100 dolu olan bir şarjı kullandınız kullandınız ve şarj %0 a düşüp cihaz kapandı. Cihazın şarjını %0 dan %100 e tekrar doldurmanız bir döngüdür. %0 olup olmamasını da bir kenara bırakırsak diyelim ki %40 olan bir pili %100 e kadar şarj etmeniz bir döngüdür.
En yalın şekilde anlatmak gerekirse her bir döngü ömrü birer şarj hakkı demektir. Bu döngü ömürleri de pillerin kalitesine göre değişmektedir. Kimi pillerde döngü ömrü 1000 iken kimi piller de 2000 dir.
Dizüstü bilgisayar kullanıcılarının çoğu, bilgisayarlarının zaman geçtikçe, olması gerekenden daha kısa ya da daha uzun sürede şarj olduğunu fakat pil kullanım süresinin daha çabuk bittiğini görmüşlerdir. Bu durum pilin döngü ömrünü artık tamamladığının bir göstergesidir.
Pili sürekli şarj ederek kullanmak yerine 2 ya da 3 günde bir şarj ederek kullanmak yararınıza olacaktır. Dizüstü bilgisayarınızı şarj ederek prize takmadan kullanacaksanız bir önceki başlığımızda da bahsettiğimiz gibi pilinizin mod ayarlarından daha uzun pil ömrü modunu seçerek kullanmanız tavsiye edilir. Böylelikle mevcut şarjınızı daha uzun süreli kullanarak pil döngü ömrünüzü de mümkün olduğunca uzun tutabilirsiniz.
Aynı durum telefon pilleri için de geçerlidir. Telefonunuzu tasarruf modunda kullanarak şarjınızı daha uzun süre tutabilir ve pil döngü ömrünüzü uzatabilirsiniz.
Bilgisayarınızı pilsiz bir şekilde “sürekli prize takılı halde kullanmak” uygun mudur? sorusuna vereceğimiz cevap hayır uygun değildir olacaktır.
Dizüstü bilgisayarımızı pili çıkarılmış şekilde ve tamamen prize takılı bir halde kullanmak her ne kadar pil ömrünü uzatmak konusunda iyi görünse de olası elektrik kesintilerinde dizüstü bilgisayarın, aniden kapanması gibi durumlarda özellikle de kaliteli bir PSU yani güç kaynağı özelliğine sahip olmayan adaptörlerle kullanılan dizüstü bilgisayarların ciddi anlamda arızalarla karşılaşmasına sebep olacaktır.
Mekanik harddisklere sahip olan dizüstü bilgisayarların olası elektrik kesintisi durumunda harddisk okuma yazma kafası, güç kesildiği için bir anda bu mekanik hardiskin üzerine düşerek hardiskin çizilmesine sebep olmaktadır.
SSD özellikli disklerde ise olası elektrik kesintisiyle birlikte oluşabilecek voltaj eksikliğinden dolayı veri kaybı da yaşanabilmektedir.
Bu gibi arızalara sebep vermemek adına özellikle de elektriklerin sıkça kesildiği bir yerde ikamet ediyorsanız dizüstü bilgisayarlarınızı prizdeyken bile pili takılı bir şekilde kullanmanızı tavsiye ediyoruz.
Pil ile kullanıldığı takdirde olası elektrik kesintisinden dolayı dizüstü bilgisayarınız anında pil kullanım moduna geçmiş olacak ve böyle elektrik kesintisinden dolayı olası bir arıza ve veri kaybı yaşamaktan da kurtulmuş olacaksınız.
Yazımız boyunca dizüstü bilgisayarımızın pilinin kullanım durumlarından bahsettik. Peki pilimizin ne kadar ömrünün kaldığını, pilimizin sağlam mı yoksa bozuk mu olduğunu kendimiz öğrenebilir miyiz? Sorusuna cevabımız da evet olacaktır.
Dizüstü bilgisayarlarınızda almış olduğunuz mavi ekran hatalarından birisi de pil arızalarından kaynaklanmaktadır. Komut satırına yazacağımız birkaç kod yardımı ile pilinizin durumunu kontrol edebilirsiniz. Fakat bu işlemi yapmadan önce pilinizin tam dolu olduğundan emin olmanız gerekmekte.
Şimdi yazmamız gereken komutlara geçelim:
Bilgisayarın arama kısmına cmd yazalım ve çıkan komut istemi uygulamasına sağ tıklayıp yönetici olarak çalıştıralım. Çıkan komut penceresine powercfg -energy yazdıktan sonra enter tuşuna basalım ve 1-2 dakika bekleyelim.
Daha sonra herhangi bir internet tarayıcısı açıp, komut satırından kopyaladığımız yazıyı internet tarayıcımızın adres satırına yapıştıralım. Çıkan rapor sayfasında Pil: Pil Bilgileri yazılı satırı bulalım. Eğer bulamadıysanız rapor sayfasında CTRL+F tuşlarına basalım çıkan arama kutucuğuna pil bilgileri yazarak aratalım.
Resimde de görüldüğü üzere Tasarım Kapasitesi: 54670, Son Tam Dolum ise 44864 değerine denk gelmektedir. (Bu değerler her dizüstü bilgisayarda farklılık gösterir).
Ardından bir hesap makinesi yardımı ile son tam dolum kapasitesinin karşısındaki sayıyı, tasarım kapasitesinin karşısındaki sayıya bölelim.
Çıkan sonuç 0.82. Bu da demek oluyor ki dizüstü bilgisayarımızdaki pil sağlığımız %82. Kendi çıkan sonuçlarımızı baz alarak belirtmek gerekirse pilimizin %100 dolu olması pilimizin %100 lük kısmını kullanacağımız anlamına gelmemektedir. Eğer pilimizde %18 lik bozulma varsa kalan %82 lik sağlıklı kısmının %100 ünü kullanıyoruz demektir. Yani dizüstü bilgisayarımızdaki kalan sağlıklı pil oranının %100 ünü kullanıyoruz demektir.
Sonuç Olarak:
Prize takılı olsun ya da pil ile kullanımı olsun ne kadar dikkatli kullanırsak kullanalım piller, yapıları itibariyle zamanla bozulmaya elverişli cihazlardır. Bu sebepledir ki asıl dikkat edilmesi gerekilen konu pil değil dizüstü bilgisayarımızın sağlığı olmalıdır.
