Türkiye Ziraatçılar Derneği Rize Şube Başkanı Müfit Akman, çay tarımı ve sektörün geleceğiyle ilgili çarpıcı değerlendirmelerde bulundu. Doğu Karadeniz’in Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun illerinde yaklaşık 800 bin dekar alanda gerçekleştirilen çay tarımının, 205 bin üretici için vazgeçilmez bir geçim kaynağı olduğunu vurgulayan Akman, “Çay, bölge ekonomisinin temel taşıdır. Sektörün sürdürülebilirliği için tüm paydaşlar sorumluluk almalı” dedi.
Rekor Üretim ve Ekonomik Katkı
2024 yılı verilerine göre, ÇAYKUR 784 bin ton, özel sektör ise 660 bin ton yaş çay işleyerek toplamda 1,45 milyon tonluk bir rekolteye ulaşıldı. Akman, bu rakamların çay tarımının bölge ekonomisindeki stratejik yerini bir kez daha ortaya koyduğunu ifade etti.
Kış Bakımı ve Verimlilik
Çay bahçelerinde kış dönemi çalışmalarının verimlilik için kritik olduğunu belirten Akman, Mart-Nisan aylarında dekara 70-80 kg gübre kullanılmasını önerdi. Ayrıca, Kasım-Mart döneminde yapılması gereken budama işlemlerinin, 93/5096 sayılı kararnameye uygun şekilde titizlikle yürütülmesi gerektiğini hatırlattı. Akman, kaliteli sürgün elde etmek ve çay bahçelerinin çalılaşmasını önlemek için ÇAYKUR’un teknik personelinin daimi statüde istihdam edilmesi gerektiğini de ekledi.
Hasatta Teknoloji ve Kalite Vurgusu
Hasat sürecinde çay toplama makinelerinin yaygınlaştığını ancak derin hasattan kaçınılması gerektiğini dile getiren Akman, “Derin hasat, çayın kalitesini düşürüyor ve bahçelerin uzun vadeli sağlığını tehdit ediyor” uyarısında bulundu. Bölgenin zorlu coğrafi koşullarına dikkat çeken Akman, çay taşımacılığında dron gibi yenilikçi teknolojilere yatırım yapılması gerektiğini savundu.
Yeni Çay Kanunu Talebi
1984’te yürürlüğe giren 3092 sayılı Çay Kanunu’nun günümüz ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kaldığını belirten Akman, sektörün geleceği için yeni bir yasal düzenleme gerektiğini vurguladı. Çiftçilerin tarımı bir meslek olarak görmesi için Bağ-Kur primlerinin devlet tarafından karşılanması gerektiğini ifade eden Akman, kaçak çay ve taklit ürünlere karşı daha caydırıcı cezalar getirilmesi çağrısında bulundu.
İklim Değişikliğine Karşı Yeni Çözümler
İklim değişikliğinin çay tarımını etkilediğine dikkat çeken Akman, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ve ÇAYKUR’un bu soruna uygun yeni çay klonları geliştirdiğini aktardı. Çay bahçelerinin yenilenmesi sürecinde ise üreticilere daha fazla destek sağlanması gerektiğini belirtti.
Çay ve Turizm Bir Arada
Akman, çay tarımının turizmle entegre edilmesi gerektiğini söyleyerek, çay bahçelerinde yöresel ürünlerin ek gelir kaynağı olabileceğini ifade etti. Türk çayının tanıtımı için reklam ve bilinçlendirme çalışmalarına hız verilmesi gerektiğini vurgulayan Akman, “Çayın alternatifi çaydır” diyerek içeceğin kültürel değerine sahip çıktı.
Geçmişe Saygı, Geleceğe Umut
Çayın bölgeye gelmesinde öncülük eden Asım Zihnioğlu, Ali Rıza Erten ve Zihni Derin’i rahmetle anan Akman, 2025 sezonunun tüm çay üreticilerine bereket getirmesini temenni etti.
Doğu Karadeniz’in simgesi olan çay, Müfit Akman’ın çağrılarıyla hem ekonomik hem de kültürel değerini korumak için yeni adımlar atmaya hazırlanıyor.