Türkiye'de 2007 yılından bu yana uygulanan yaş çay destekleme priminin 2025 yılında ilk kez kaldırılması, çay üreticilerini büyük bir ekonomik baskıyla karşı karşıya bıraktı.
DEVA Partisi Rize İl Başkanı Mehmet Engin Korkmaz, bu kararı "kabul edilemez" olarak nitelendirerek, "Üreticinin en çok desteğe ihtiyaç duyduğu bu yılda, böylesine sessiz bir şekilde bu kararın alınması kabul edilemez" dedi.
Korkmaz, açıklanan yaş çay alım fiyatındaki %33,89'luk artışın TÜİK’in açıkladığı %37,86’lık yıllık enflasyon oranının bile altında kaldığını vurguladı. Bu durumun üretici için bir gelir kaybı anlamına geldiğini belirten Korkmaz, "Üstelik bu fiyat geçen yıl olduğu gibi yine sessizce Tarım ve Orman Bakanlığı’nın internet sitesinden açıklandı. Rize’ye gelip üreticiyle yüzleşmekten çekindikleri için bu şekilde duyurulması bile verilen değeri gösteriyor" ifadelerini kullandı.
Destekleme Hakkında Belirsizlik Sürüyor
Destekleme priminin neden verilmediğiyle ilgili kamuoyuna hiçbir açıklama yapılmadığını söyleyen Korkmaz, "Tarım Bakanlığı, çayda destekleme primini neden kaldırdığını açıklamıyor. Geçici mi, kalıcı mı belli değil. Üretici muallakta bırakıldı. Bu belirsizlik, hem üretimi hem de üreticinin motivasyonunu ciddi anlamda olumsuz etkiliyor" şeklinde konuştu.
Tarım ve Orman Bakanı'nın Rize ziyaretine de değinen Korkmaz, Bakan'ın üreticiyle yeterince temas kurmadığını iddia etti. Korkmaz, "Sayın Bakan Rize’ye geldi ama ne bir üreticiyle buluştu ne de bahçeye girdi. Kamera önünde görüntü vermek yerine, bir heyet kurup ilçe ilçe, köy köy gezseydi üreticinin halini bizzat görürdü. Belki o zaman bu yanlış karar alınmazdı" dedi.
Tarımsal Desteklemeler Yetersiz, Faiz Ödemeleri Tarımın 14 Katı
Tarımsal desteklemelerde anayasal ve yasal yükümlülüklerin yerine getirilmediğine dikkat çeken Korkmaz, Anayasa'nın 45. maddesi ve Tarım Kanunu’nun 21. maddesi gereği, tarımsal destekleme için milli gelirin en az %1’inin ayrılması zorunluluğunu hatırlattı. "2025 için Türkiye’nin milli geliri yaklaşık 1,147 trilyon dolar. Buna göre tarıma en az 345 milyar TL ayrılması gerekirken, bütçeye konulan rakam sadece 135 milyar TL. Yani yasal zorunluluğun yalnızca %39’u. Bu, üreticiye verilen değerin göstergesidir" şeklinde konuştu.
Korkmaz, aynı dönemde faiz ödemeleri için ayrılan bütçenin 1,95 trilyon TL olduğunu da vurgulayarak, "Tarımın 14 katı bir kaynak, borcun faizine gidiyor. Üreticiye gelince kaynak yok, ama faize gelince oluk oluk para akıyor. Bu tablo kabul edilemez" sözleriyle tepkisini dile getirdi.
Desteklemenin Kesilmesi Sektörü Zora Soktu
Desteklemenin kesilmesinin sadece üreticiyi değil, işleyici kuruluşları da olumsuz etkilediğini belirten Korkmaz, kuru çaya acil zam yapılması çağrısında bulundu. "Kuru çayın ham maddesi olan yaş çay kilogram fiyatı desteklemenin kaldırılmasıyla beraber yaklaşık %50 arttı. Bu nedenle ÇAYKUR'u, özel sektörü, üreticiyi rahatlatacak kuru çaya zammının bir an önce yapılması gerekmektedir. Kuru çaya zam yapılmadıkça üretici özel sektöre karşı savunmasız kalacaktır. Destekleme farkını kendi ödemek zorunda kalan özel sektör üreticiden düşük fiyatla çay alımı yaparak bu farkı kapatma yoluna gitmektedir. Bu nedenle Rize’de yaş çay kilo fiyatı 22 TL’ye kadar düştü. Bu üretici için yıkım, sektör için ise çöküştür" dedi.
DEVA Partisi’nin her zaman üreticinin ve emeğin yanında olduğunu ifade eden Korkmaz, "Rize’de çay sadece bir tarım ürünü değil, geçimin, kültürün ve toplumsal yapının temelidir. Bu kadar stratejik bir alanda desteklemeyi kaldırmak, üreticiyi yalnız bırakmaktır. Biz DEVA Partisi olarak bu yanlışın karşısındayız. Yaş çay fiyatı adil olmalı, destekleme yeniden uygulanmalı ve üreticinin sesi duyulmalıdır" diyerek açıklamasını sonlandırdı.
