“Bu sene çay sezonu tamamen sıkıntılı geçti”
Hasan Uzun, 2025 çay sezonuna ilişkin yaptığı değerlendirmede, üreticiden alım yapan özel fabrikaların büyük zararlarla karşı karşıya olduğunu vurguladı.
“Bu sene çay sezonu değerlendirilecek bir şey bırakmadı. Sağ olsun, yıllardır taban fiyatın üzerine verilen 2 liralık destek kaldırıldı. O yük doğrudan özel sektörün üzerine yıkıldı” diyen Uzun, desteklerin kesilmesinin sektörde zincirleme bir krize neden olduğunu söyledi.
“ÇAYKUR değil, özel sektör zarar ediyor”
Uzun, ÇAYKUR’un devlet desteğiyle ayakta durduğunu, esas zararı özel sektör sanayicisinin yaşadığını belirtti.
“Ben ‘özel sektör’ diyorum, ÇAYKUR’u kastetmiyorum. ÇAYKUR’un aldığı çayın yarı parasını devlet karşılıyor. Yani bizler, vatandaşlar, vergilerimizle ödüyoruz. Devlet taban fiyatını, SSK primlerini, işçi maaşlarını, elektrik bedellerini belirliyor. Sonra da diyor ki ‘ucuz satacaksın, piyasayı canlı tutacaksın’” ifadelerini kullandı.
Uzun, bu sistemin özel sanayici için sürdürülemez bir hale geldiğini dile getirerek, “Devlet bir yandan maliyetleri artırıyor, diğer yandan düşük fiyatla satış bekliyor. Böyle bir durumda çay sanayicisi nasıl ayakta kalsın?” diye sordu.
“Fabrika sayısı 400’den 170’e düştü”
ÇAYSİAD Başkanı Uzun, çay sanayiinde üretim yapan tesis sayısındaki dramatik düşüşe de dikkat çekti.
“Bundan birkaç yıl önce Rize genelinde 400’e yakın özel çay fabrikası vardı. Bugün bu sayı 170’e kadar düştü. İnşallah bu sene 150’nin altına inmez. Çünkü gerçekten birçok kardeşimiz, sanayici arkadaşımız çok zor durumda” dedi.
“Kırılganlık çok büyük, Allah hepimize yardım etsin”
Hasan Uzun, çay sektöründeki ekonomik kırılganlığın daha önce hiç bu kadar derinleşmediğini vurguladı:
“Alışla satış arasındaki fark, yani kâr marjı, çok farklı bir boyuta geldi. Üretim maliyetleri katlanarak artıyor ama satış fiyatları buna yetişemiyor. Elektrik, sigorta, işçilik, vergi yükü her geçen gün artıyor. Bu durumda sanayicinin dayanacak gücü kalmadı. Allah yardım etsin hepimize.”
“Sektör ayakta kalmakta zorlanıyor”
Uzun, açıklamasında hem ekonomik koşullara hem de global gelişmelere göndermede bulunarak, “Yetmedi, bir de Amerika’nın, İsrail’in giderlerini karşılıyoruz. Böyle bir ortamda sanayicinin işi gerçekten zor. Her sektör bu yükü taşımaya çalışıyor ama çay sanayicisi kadar kırılgan bir alan yok” dedi.
“Çözüm: Adil fiyat politikası ve kanunî düzenleme”
Hasan Uzun, çayda köklü bir yasal düzenleme yapılması gerektiğini vurgulayarak sözlerini tamamladı:
“Devletin çay politikası adil ve dengeli olmalı. Üretici de, sanayici de kazançlı çıkmalı. Bugün özel sektör çökme noktasına geldiyse, bu sadece piyasanın değil, sistemin bir sorunudur. Kanun koyulmalı, kurallar netleşmeli ve herkes bu kurallara göre çalışmalıdır.”