Trabzon’un batısında, Beşikdüzü’nden denize dökülen Ağasar Deresi’nin şekillendirdiği derin vadi boyunca uzanan yerleşimler, tarih ile gündelik yaşamın iç içe geçtiği özgün bir kültürel yapı sunuyor. Şalpazarı ilçe merkezi ve çevresindeki yaklaşık 30 köyü kapsayan Ağasar Vadisi, halk arasında “Çepni Diyarı” olarak anılıyor.

Çepni Kültürünün İzleri Günlük Hayatta Yaşıyor

Ağasar Vadisi, yüzyıllardır bölgede varlığını sürdüren Çepni Türklerinin kültürel izlerini günümüze taşıyan önemli yerleşim alanlarından biri olarak öne çıkıyor. Bölgedeki geleneksel yaşam biçimi; kadınların giyim kuşamı, örf ve adetler ile konuşulan Türkçenin yerel ağız özelliklerinde belirgin şekilde hissediliyor.

Vadi üzerine yapılan akademik çalışmalar da bu kültürel zenginliği ortaya koyuyor. Prof. Dr. Feridun Emecan’ın kaleme aldığı “Ağasar Vadisi Şalpazarı–Beşikdüzü” adlı eser, bölgenin tarihî ve kültürel yapısını ele alan temel kaynaklar arasında yer alıyor.

Yaylacılık Geleneği Kültürel Sürekliliği Sağlıyor

Şalpazarı ve çevresindeki yaylalar, bölge halkının yaşamında önemli bir yer tutuyor. Hayvancılık, otlatma faaliyetleri ve geleneksel oyunlar, yaylalarda süregelen gündelik yaşamın temel unsurları arasında bulunuyor. Trabzon’un batı yaylalarından iç kesimlere uzanan bu hat, Ağasar Vadisi’nde güçlü bir kültürel süreklilik sergiliyor.

Yaylacılık geleneği, bölgenin coğrafi yapısı ve iklim koşullarıyla doğrudan ilişki içinde varlığını sürdürüyor.

150 Yıllık Taş Cami Dikkat Çekiyor

Ağasar Deresi boyunca ilerleyen yolun Doğancı Mahallesi’ne ulaştığı noktada yer alan yaklaşık 150 yıllık taş cami, vadinin en dikkat çekici tarihî yapıları arasında bulunuyor. Caminin iç mekânında yer alan kalem işi süslemeler, estetik detaylarıyla öne çıkıyor.

Duvarlarda yer alan kıvrımlı dallar, vazolardan yükselen çiçek motifleri ve ağaç figürleri, yalnızca bir ibadet mekânını değil, aynı zamanda dönemin sanat anlayışını da yansıtıyor.

Batı Etkili Bezemeler Taşrada Sanatın İzlerini Taşıyor

Caminin iç süslemelerinde, 19. yüzyıl İstanbul camilerinde görülen Batı etkili kalem işi bezemelerin izlerine rastlanıyor. Bu durum, merkezde gelişen sanat anlayışının taşra yerleşimlerine kadar ulaştığını gösteriyor.

İnanç ve estetiğin bir arada görülebildiği bu yapı, Ağasar Vadisi’nin mimari mirası içinde önemli bir yere sahip.

Ağasar Vadisi, Trabzon’un Şalpazarı–Beşikdüzü hattında; kültürel kimliği, yaylacılık geleneği ve tarihî yapılarıyla Doğu Karadeniz’in özgün ve yaşayan yerleşim alanlarından biri olma özelliğini günümüzde de koruyor.