Cilt kanseri aşısı var mı? Moderna'nın geliştirdiği kişiye özel aşı işe yarıyor mu?

Ciltte benlerin sayısı ve boyutunun artması, ciltte kahverengi veya kırmızı lekelerin görülmesi ile kendini belli eden cilt kanseri, ne yazık ki sık görünen hastalıklardan biri. 

ULTRAVİYOLE IŞIK EN BÜYÜK ETKEN

Deri hücrelerinin DNA’sında hatalar meydana gelmesiyle oluşan bu kanser türü, güneş ışığından kaynaklanan ultraviyole ışık maruziyeti sonucu ortaya çıkıyor. 

Bunun dışında bronzlaşma kabinlerinin kullanımı, olağandışı yüksek X-ışınlarına maruz kalınması ve bazı kimyasallar cilt kanserine sebep olabiliyor.

Hastalık çilli, açık tenli ya da kızıl saçlı bir görünüme sahip olanlarda daha çok görülen bu hastalığın 3 türü var. 

EN ÜST KATMANDA BAZAL HÜCRELİ KANSER OLUŞUYOR

İlki ciltte en üst katmanda yer alan epidermisin bazal hücrelerinde görülebilen Bazal Hücreli Kanser. 

Bu, vücudun güneşe maruz kalan bölümlerinde daha çok ortaya çıkıyor. 

Hastalık belirtileri arasında parlak kabarıklık, açık yaralar ve kırmızı lekeler bulunuyor.

DIŞ VE ORTA KATMANDA SKUAMÖZ HÜCRELİ KANSER

Cildin dış ve orta katmanlarında bulunan skuamöz hücrelerinde gelişen Skuamöz Hücreli Kanser ise solaryum gibi makineler veya güneş ışınlarına sıklıkla maruz kalınması durumunda boyun, saç derisi ve ellerde görülüyor. 

Skuamöz hücreli kanserin belirtileri, vücudun güneşle temas etmeyen yerlerinde görülebiliyor. 

Lenf bezlerine ve iç organlarına yayılabildiğinden, erken tedavisi  önem taşıyor.

MELANOM EN TEHLİKELİ CİLT KANSERİ TÜRÜ

Melanom ise görülme oranı az olsa da deri kanserleri içinde en tehlikeli olanı.  

Cilde rengini veren Melanosit hücrelerinin kötü huylu olarak çoğalması “melanom” olarak adlandırılıyor. 

Erken teşhis edilememesi durumunda diğer organlara yayılıyor.

Genellikle siyah veya kahverengi lekeler şeklinde görülen melanom, pembemsi veya mavi lekeler şeklinde de olabiliyor. 

İYİLEŞMEYEN YARALAR VARSA DİKKAT!

Kişinin vücudunda tekrarlayan ve iyileşmeyen yaralar varsa, ciltte kahverengi, kırmızı, mavi, küçük ya da kabarık renkte lezyonlar oluşmuşsa, kanamalı ve kabuklu lezyonlar görülüyorsa, benlerin sayısında ve boyutunda artışlar varsa, benlerin kenarları düzensiz, asimetrik, girintili çıkıntılı ise, kırmızı ya da renksiz yumrular oluşmuşsa cilt kanserinin varlığından bahsedilebilir. 

DERMOSKOPİ YÖNTEMİYLE TANI KOYULUYOR

Tanıda benleri 10-20 kat büyüterek gösteren, özellikle pigmentli olan benlerin cilt kanserlerinden ayırımı yapılabilen Dermoskopi yöntemi kullanılıyor. 

Vücutta görülen lezyon veya benler klinik ve dermoskopik olarak incelendikten sonra gerektiğinde deri biyopsisine de başvurulabiliyor. 

Biyopside lezyon veya benden parça alınarak kanserli bir hücre olup olmadığı kontrol ediliyor. 

MODERNA AŞI GELİŞTİRDİ

Tedavi ise kanserin türüne, büyüme evresine ve bulunduğu bölgeye göre farklılık gösteriyor. 

Eksizyonel Cerrahi, Küretaj ve Elektrokoter, Kriyoterapi, Fotodinamik gibi yöntemler tercih edilebiliyor.

Kanser hücresi, cerrahi olarak çıkarılabilmesi mümkün olmayacak kadar genişlemişse radyoterapi ve kemoterapi gibi diğer yöntemlere başvuruluyor. 

Ayrıca Covid-19'a karşı mRNA aşısı geliştiren Moderna cilt kanseri tedavisine ilişkin bir aşı geliştirdi. 

İngiltere'de, Londra Üniversitesi hastanesinin öncülük ettiği projede bu aşı kullanılıyor.

mRNA-4157 AŞISI CİLT KANSERİNİ BİTİRECEK

Aşıya "mRNA-4157" adı verildi.

Uygulama kapsamında aşı tümörden örnek alınarak kişiye özel hazırlanıyor. 

Kanserli hücrelerin salgıladığı "neoantijenler" ile donatılan mRNA aşısı, bağışıklık sistemini kanserli dokulara saldırmak için harekete geçiriyor. 

Ardından yapılan immünoterapi tedavisi ile etki güçlendiriliyor.

Bilim insanları aşının yüksek riskli hastalarda immünoterapi ile birlikte uygulandığında ölüm oranını yüzde 49 azalttığını belirtiyor. 

Tedavi 1 yıl sürüyor ve toplam yedi doz aşı ve imünoterapi ilaç uygulanıyor.

Aşı ile ilgili 3. safha klinik deneyler sonrasında kullanım onayına sunulması hedefleniyor. 

A VİTAMİNİ ALIMI CİLT KANSERİNDE KORUYOR

Öte yandan yapılan bir araştırmanın verilerine göre, A vitamini açısından zengin bir diyetle beslenenlerde, orta miktarda A vitamini tüketen veya takviye alan kişilere kıyasla cilt kanseri riski daha düşük. 

Çalışmanın sonuçları, A vitamini açısından zengin bir diyetin benimsenmesinin, en yaygın ikinci kanser türü olan skuamöz hücreli karsinomun ortaya çıkma olasılığını azalttığını gösterdi. 

Dermatolog Eunyoung Cho ve ekibi iki boylamsal çalışmanın katılımcılarında diyet ve cilt kanseri arasındaki ilişkiyi araştırdı. 

İlkinde 1984-2012 yılları arasında 121 bin 700 kadın gözlemlenirken, ikincisinde 1986-2012 yılları arasında 51 bin 529 erkek gözlemlendi.

Toplam katılımcıların 123 bini, cilt kanseri için bir risk faktörü olarak kabul edilen beyaz tenliydi ve daha önce bu hastalıkla ilgili bir geçmişi yoktu.

Diyetleriyle ilgili periyodik raporları doldurdular.

Araştırmanın başlamasından sonraki 24 ila 26 yıl içinde 3 bin 978 yeni skuamöz hücreli karsinom vakası kaydedildi.

RİSK YÜZDE 17 AZALIYOR

Araştırmacılar katılımcıları A vitamini alım düzeylerine göre 5 kategoriye ayırdı ve en yüksek kategoridekilerin cilt kanserine yakalanma olasılığının, en düşük A vitamini alımı kategorisindekilere göre yüzde 17 daha az olduğunu buldu. 

GIDALAR MI ETKİLİ YOKSA TAKVİYELER Mİ?

A vitamininin cilt kanseri üzerindeki önleyici etkisi, kaynağı meyve ve sebzeler olduğunda ortaya çıkıyor. 

Takviyelerden veya hayvansal kaynaklardan geldiğinde ise durum böyle değil. 

Takviyelerden veya hayvansal gıdalardan kaynaklarından aşırı A vitamini alımı mide bulantısına, osteoporoz ve kırık riskinin artmasına neden olabiliyor.