Dijital dönüşüm ve teknolojinin hızlı yükselişi hayatımızı kolaylaştırsa da çok çeşitli handikapları beraberinde getiriyor. Teknoloji çağının nesillerini, sağlıklı bir şekilde yetiştirmek ise hem zor hem de büyük bir bilinç gerekiyor. Beğenilerini, tercihlerini, karakterlerini sadece aileleri değil, sosyal medya figürleri de belirliyor. Moda endüstrisi, akran zorbalığı, sağlıklı bir aile içi iletişim, ebeveyn otoritesi, kimlik bunalımı ve cinsel kimlik karmaşasını; Cinsiyeti Terk Etme isimli kitabında oldukça kapsamlı bir şekilde ele alan Nörobilim Uzmanı Dr. Şöhret Karaduman ile konuştuk. Ortaya konferans niteliğinde bilgilendirici bir konuşma çıktı.

FARKINDALIK ŞART

"Cinsiyet karmaşası yasamamış olsam da, kimlik karmaşası yaşamış ve bunun nelere mal olduğunu tecrübe etmiş bir insan olarak hep nedenlerini ve çarelerini aradım. Sorunlar önce fark edilmeli ve çözülmesi onlar küçükken daha kolay ve az yorucu olur. Bilhassa ailelere ve topluma daha az zarar vermek için bu farkındalığı kazanmamız gerektiğini vurgulamak isterim. Sonuçta her problem yaşayan çocuk bizim çocuğumuz da olabilir ve buna duyarsız kalmak kimsenin istediği bir durum değil. Sadece nasıl yapacağımızı bilmiyoruz. Bu yüzden sorunun kökenine inmek, fazla dallanıp budaklanmadan, orada bunu çözmenin yolunu göstermek istedim."

AKRANLARINI REHBER OLARAK SEÇİYORLAR

"Çocuklar maalesef çok yaygın olan "yetişkin" olmayan ebeveyn tarafından yetiştiriyor. Bu da çocukların ebeveyn otoritesi hissedemedikleri için kendilerine yeni ebeveyn olarak akranlarını seçiyorlar. Ergen çocuklar akranlarından çok etkilenir ve gelişimsel olarak onları bir süreliğine de olsa ebeveynlerine tercih eder. Bu biyolojik bir gerçek ve yerince bir durum. Ama kitabımda yazdığım gibi, bir çocuk o psikolojik olgunluk tekamülünü yapmadıysa, daha doğrusu ebeveynleri tarafından engellenmişse, o akran grubu ve sosyal bulaşıcılık çocukları tehlikeli durum ve davranışları da kabul etmelerine sebep olur."

BİLİNÇLİ EBEVEYNLİK ŞART

"En önemlisi sağlıklı sinir koyma sanatını bilmeyen ebeveynlerin "yetiştirdiği" çoğu çocuğun sorumlu bir şekilde hareket edememesinin şaşırtıcı bir yani yok. Gerekli becerileri kazanma şansları hiç olmuyor. Tik Tok fenomenleri, hatta kötü adamlar... Kahramanlarını cesaret, dürüstlük ve merhamet değil; imaj, fiziksel güzellik, şöhret, altınlar, uzayıp giden skandalları oluşturuyor."

ETKİLEŞİM BOMBARDIMANINA MARUZ KALIYORLAR

"Bu çevrimiçi dünyada yaşayan ilk nesil küresel bir kültürel akıma maruz kalıyorlar. Çocuklar, gençler dünyanın dört bir yanında aynı kıyafetleri, ayni mekânları ayni yiyecek ve içecekleri seviyor. Etkileşim çok hızlı ve çok kolay bir şekilde ulaşılır. Bir butona basarak arkadaş edinmek ve yine bir butona basarak arkadaşlık bitirebiliyor. Her şey çok zahmetsiz, kolay, hızlı ve hazmedemeyecek kadar çok yoğun bir bilgi bombardımanı ile karşı karşıya. Aynı zamanda da ürkütücü. Bu kadar değişken ve hızlı bir dünyaya uyanmak her insanda kaygı yaratır, bir de bu insan henüz tecrübe sahibi değilse, sınırlarını tanıyamamışsa, bu çevrimiçi dünya onlara cazip geldiği kadar hem duygusal olarak hem bilişsel olarak ürkütüyor onları.

Onlar bunun çok farkında olmasalar bile, beyni ve duygu dünyalarını uyaran bu kadar "bilgi" ruhsal gelişimleri için zararlı. Bunu çok hızlı bir şekilde ve çok büyük porsiyon yemek yemeye benzetebiliriz... Çiğnemeye ve hazmetmeye müsait ve yeterince zaman tanınmayan bir beden olmadan bu gıdalar rahatsızlık yaratır."