Uyku vücudun dinlenmesi ve beynin zararlı proteinlerden temizlenmesi açısından oldukça önemli. Yapılan araştırmalar da yetersiz uykunun bilişsel performansı olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor.
Gün içinde uykuya ne kadar zaman ayırıyorsunuz? Bu sorunun cevabı elbette kişiden kişiye değişiyor. Fakat yapılan bir araştırmaya göre yetersiz miktarda uyku, bilişsel performansınız üzerinde ciddi bir etkiye sahip. Araştırmaya katılan uzmanlara göre fiziksel egzersiz ve uyku beynin ömrünü uzatmada el ele gidiyor.
Çalışma için başta en az elli yaşında olan katılımcılar seçildi. Bu kişilerde demans veya diğer bilişsel bozukluklar yoktu. Araştırmacılar, iki yıllık aralıklarla on yılı aşkın bir süre katılımcılardan veri topladı. Başlangıçta, katılımcılara egzersiz alışkanlıkları ve gece uyku süreleri soruldu. Ardından, her görüşmede bilişsel bir değerlendirme verildi.
Araştırmacılar daha sonra fiziksel egzersiz ve uyku süresinin bilişsel esenlik üzerindeki hem bağımsız hem de ortak ilişkilerini incelemek için modeller kullandı. Neticede düşük fiziksel aktivite ve yeterli olmayan uykunun daha kötü bilişsel performansla ilişkili olduğu görüldü.
Başlangıçta, iyi egzersiz alışkanlıklarına sahip olanlar en iyi performansı gösterdi. Ancak zamanla, düzenli egzersiz yapan ancak yeterli uyku almayanlar, çok az uyuyan ancak egzersiz yapmayanlarla aynı bilişsel gerilemeyi yaşadı.
Öte yandan kişinin uyku kalitesi bozulunca beyin hücrelerinin ölümü daha çabuk oluyor ve beyin atrofisi denilen küçülmeler hızlanıyor. Kronik uykusuzluk yaşayan bir insan, Alzheimer risk genlerine de sahipse bu risk çok daha artıyor.
Eğer çok çeşitli nedenlerle çok fazla uykusuz kalınırsa beyindeki amiloid miktarı artarak beyne zarar veriyor. Bu proteinin temizlenmesi ise ancak uykuda mümkün hale geliyor. Kişinin beynindeki amiloid yükü de gelecekteki Alzheimer olma riskini gösteriyor.
Uzmanlara göre yetişkin bir insanın ortalama 6-8 saat uyuması gerekiyor. Çok ileri yaşlarda, vücut işlevleri yavaşladığı ve gün içinde hareketlilik süresi azaldığı için uyku süreleri de kısalıyor.
