Erzurum Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nın (YİKOB), elektrik dağıtım mevzuatını yok sayarak devlet binalarının trafo ve enerji hatları gibi altyapı maliyetlerini kendi bütçesinden karşıladığı, ancak bu bedelleri yasal olarak geri almadığı ortaya çıktı. Sayıştay’ın 2024 yılı YİKOB Denetim Raporu, “çarpıcı tespitlerle” kurumun yıllardır süren uygulaması nedeniyle kamu zararına yol açılabileceğini belirtti.

59 sayfalık raporda 8’i “mali raporları etkileyen”, 14’ü “diğer” olmak üzere toplam 22 bulgu yer aldı. En dikkat çeken bulgu ise elektrik dağıtım şirketlerinin sorumluluğunda olan yatırım giderlerinin YİKOB tarafından karşılanmasına rağmen, yıllardır geri talep edilmemesi oldu.

Dağıtım şirketinin sorumluluğu YİKOB tarafından üstlenilmiş

Sayıştay denetçileri, Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği gereği kamu binaları dahil tüm tüketicilere elektriğin bina girişine kadar getirilmesinin, yani trafo ve enerji nakil hatlarının kurulmasının dağıtım şirketlerinin yasal görevi olduğunu vurguladı.

Buna karşın YİKOB’un, şirketlerin yapması gereken bu yatırım giderlerini kendi bütçesinden karşılayarak, mevzuatı açık şekilde ihlal ettiği tespit edildi. Üstelik bu yatırımların bedelinin dağıtım şirketinden geri alınması yönünde hiçbir adım atılmadı.

“Talep ettik” dediler, 6 yıldır işlem yapmadılar

Sayıştay’ın bulgusu yeni değil. 2018 Denetim Raporu’nda da aynı konu gündeme gelmiş, YİKOB o dönemde “bedelleri dağıtım şirketinden talep ettik” açıklaması yapmıştı. Ancak 2024 raporu, 6 yıldır hiçbir hukuki sürecin başlatılmadığını ortaya koyarak eleştiriyi sertleştirdi.

İhalelerde ‘bedelsiz trafo’ şartı da hukuksuz çıktı

Raporda bir diğer dikkat çeken tespit ise yapım ihaleleriyle ilgili oldu.
YİKOB’un, bina yapım ihalelerinde yüklenici firmalara trafo kurulumlarını ve enerjinin bina girişine kadar getirilmesini bedelsiz yapma şartı koyduğu belirlendi.

Sayıştay’a göre bu uygulamanın hukuki hiçbir karşılığı yok:

“İstekliler tekliflerini belirlerken trafo ve enerji nakil hatlarının maliyetini kâr ekleyerek hesaba katmaktadır. Bu nedenle trafonun yüklenici tarafından bedelsiz yapılması mümkün değildir.”

Bu durumun dolaylı şekilde kamuya fazladan maliyet yüklediğine dikkat çekildi.

Sayıştay: Alacak derhal geri alınmalı

Denetim raporu, YİKOB’un yıllardır karşılayıp geri talep etmediği trafo ve hat yatırımlarının, ilgili elektrik dağıtım şirketinden yasal faiziyle birlikte alınması gerektiğini belirtti.

Aksi takdirde kamu zararının büyüyerek devam edeceği vurgulandı.

Kamu yararı zedeleniyor

Raporda, hem mevzuatın açıkça ihlal edilmesi hem de yıllardır süren ihmal nedeniyle YİKOB’un dolaylı biçimde elektrik dağıtım şirketinin finansörü gibi hareket ettiği değerlendirmesi yapılırken, konuyla ilgili hukuki sürecin başlatılmasının zorunlu hale geldiği ifade edildi.