Rize Çay Sanayicileri Derneği Başkanı Hasan Uzun, 2024 yılı çay sezonuna ilişkin yaptığı değerlendirmede sektörün ciddi ekonomik zorluklarla karşı karşıya olduğunu belirtti. Uzun, devletin bu yıl destekleme alım bedelini kaldırmasının özel sektör üzerinde ağır bir yük oluşturduğunu ifade etti.
1991 yılından bu yana sektörde faaliyet gösterdiğini hatırlatan Uzun, son yıllarda belirli bir normalleşme yaşansa da 2024 yılının sektördeki en sıkıntılı dönemlerden biri olduğunu dile getirdi. Devletin destekleme politikasını sonlandırarak tüm yükü özel sektöre bıraktığını söyleyen Uzun, “Sayın Cumhurbaşkanı sanayiciyi devletten daha güçlü zannediyor herhalde” diyerek uygulamayı eleştirdi.
"ÇAYKUR’a 10 Milyar TL Hazine Desteği"
ÇAYKUR’un Hazine’den geçtiğimiz yıl 10 milyar TL’nin üzerinde destek aldığını ve bu yıl da benzer bir miktarın aktarıldığını belirten Uzun, özel sektörün aynı şartlarda faaliyet göstermediğine dikkat çekti. “Mayıs ayında yaklaşık 400-450 bin ton yaş çay alımı yapıldı. Bu 10 milyar liralık destek doğrudan ÇAYKUR’a gidiyor, sonra da 76 milyon lira kâr ettiğini söylüyorlar. Oysa biz aynı yaprağı desteği olmadan alıyoruz” dedi.
“Özel Sektör Suçlu Gibi Gösteriliyor”
ÇAYKUR’un devlet destekli fiyatlarla alım yapabildiğini, buna karşın özel sektörün aynı imkânlardan mahrum kaldığını söyleyen Uzun, “Yaş çay maliyeti ÇAYKUR için 3,8 lira ama devlet desteğiyle 6 liraya kadar çıkıyor. Özel sektör bu desteği alamadığı için düşük fiyata alım yapmak zorunda kalıyor, sonra da suçluymuşuz gibi lanse ediliyoruz” ifadelerini kullandı.
“Vergiler Bölgeden, Destek Başka Yerde”
Rize, Trabzon ve Artvin gibi çay üretim bölgelerinden toplanan vergilerin bölgeye geri dönmediğini savunan Uzun, hükümetin bu konudaki yaklaşımını da eleştirdi. “Vergi bizden çıkıyor ama desteğin tamamı ÇAYKUR’a gidiyor. Bu, büyük bir adaletsizliktir” şeklinde konuştu.
“Tarım Kanunu Beklentileri Karşılamadı”
Kamuoyunda “Tarım Kanunu” olarak bilinen düzenlemeye de değinen Uzun, AK Parti iktidarının bu konudaki sözlerini yerine getirmediğini öne sürdü. 2006 yılında çıkarılan yasanın Türk tarımını olumsuz etkilediğini savunan Uzun, “Eskiden kendine yeten tarım ülkesiydik, şimdi ithalata bağımlı hale geldik. Çay da bu sürecin bir parçası oldu” dedi.
Hasan Uzun’un açıklamaları, çay sektöründe yapısal reform ihtiyacını bir kez daha gündeme getirirken, üreticiler ve sanayiciler arasındaki dengesizlik tartışmalarını da alevlendirdi.