Ayşe Mücella Yapıcı Kimdir?

Ayşe Mücella Yapıcı (d. 1951, İstanbul), Türk mimar ve aktivisttir.

Ayşe Mücella Yapıcı, 2003 yılından itibaren mesleğini Mimarlar Odası'nda icra etti. Feminist ve sosyalist dünya görüşünü benimseyen Yapıcı, meslek yaşamı boyunca İstanbul'da kent, kültür ve tarih mirasını korumak için yürütülen mücadelelerde aktif rol aldı. Taksim'deki yayalaştırma projesi ve Gezi Parkı'na Topçu Kışlası inşa etme projelerine karşı 2012'de kurulan Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu'nun sözcülerinden biri oldu ve Gezi Parkı Olayları adıyla anılan sürecin simge isimlerinden biri haline geldi. Gezi Parkı Davası'nda yargılanan Yapıcı, 2022 yılında görülen davada 18 yıl hapis cezası aldı.

Yaşamı

1951 yılında İstanbul'da doğdu. Babasının muhasebeci olarak çalıştığı Zirai Donanım Kurumu'ndaki görevi nedeniyle ilk ve ortaöğrenimini Diyarbakır, Kayseri, Adana, Trabzon ve Ankara gibi çeşitli şehirlerde tamamladı. Lise öğrenimini İstanbul'da Çamlıca Kız Lisesi'nde bitirdi. 1968 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ne girdi ve 1975 yılında yüksek mimar unvanını aldı. Öğrencilik yıllarından itibaren Mimarlar Odası çalışmalarıyla aktif olarak ilgilendi. Sınıf arkadaşı Memik Yapıcı ile evlendi.

Meslek yaşamına İstanbul Anakent Belediyesi Planlama Müdürlüğü'nde başladı ancak 12 Eylül darbesi nedeniyle kamudaki çalışmalarından ayrıldı. Eşi Memik Yapıcı ile birlikte serbest mimarlık yaptı. 1999 Büyük Marmara Depremi'nden sonra Türkiye'deki kadın hareketi ile ilişkilendi ve Kadınlarla Dayanışma Vakfı'nın (KADAV) kurucu üyeleri arasında yer aldı. Depremde eşlerini kaybeden ve geçim kaynağı olmayan kadınlar için Köseköy'de Yeni Adım Sitesi Projesi'ni ve Afyon'da Fevzi Çakmak Yetiştirme Yurdu Yenileme ve Onarım projesini gerçekleştirdi.

1999 Türkiye yerel seçimlerinde Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nden Beşiktaş belediye başkan adayı oldu ancak 2002 yılında partiden ayrıldı. Eşi ve ortağı Memik Yapıcı'nın ölümü üzerine serbest mimarlık çalışmalarını sonlandırdı ve meslek yaşamına Mimarlar Odası'nda devam etti. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Çevre Etki Değerlendirme Danışma Kurulu ve Afet Komitesi sekreterliklerini yürüttü. Çevresel değerleri ve kentin çıkarlarını gözetmeden, kısa vadeli ekonomik gerekçelerle emlak eksenli mega projelere karşı çıktı. Tarlabaşı'nda tescilli yapıların yıkılmasına, Haydarpaşa Garı'nın gar olarak korunmasına, AKM'nin ve Emek Sineması'nın yıkılmaması için verilen mücadelelerde yer aldı.

2012 yılında Taksim'deki yayalaştırma projesi ve Gezi Parkı'na Topçu Kışlası inşa etme projelerine karşı kurulan Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu'nun sözcülerinden biri oldu. Gezi Parkı'nda başlayan yıkıma ve ağaçların sökülmesine karşı çıkan aktivistler arasında yer aldı ve Gezi Parkı Olayları'nın simge isimlerinden biri oldu. 8 Temmuz 2013'te Gezi protestoları sırasında gözaltına alınan Yapıcı, 11 Temmuz 2013'te serbest bırakıldı. Gözaltına alınışı ve sonrasındaki süreç kamuoyunca çok tartışıldı.

Yapıcı, 2014'te “örgüt kurmak ve yönetmek” ile “toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet” suçlamasıyla açılan davada yargılandı ve beraat etti. Ancak 2019'da “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs" suçlamasıyla yeniden dava açıldı. 2022'deki son duruşmada hakkında 18 yıl hapis cezası verildi ve tutuklandı. 28 Eylül 2023 tarihinde Yargıtay 3. Ceza Dairesi, hakkındaki mahkûmiyet kararını bozarak adli kontrol hükümleri uygulanarak tahliyesine karar verdi.