Rizeliler olarak karar alırken neden başkalarının fikirlerine kapalıyız, bireysel hareket etmeyi neden tercih ediyoruz, Rize inatçılığı ve liderlik ruhu nereden geliyor, aceleci, sabırsız ve ani sinirlenme dürtümüz karakterimize nasıl yerleşmiş, pratik zekâ ve mucitliğimiz genetik mi ve hatta neden komik insanlarız. İşte bütün bunların nedenini tarih bilimcileri tek bir yere bağlıyor: Yaşadığımız topraklar.
RTE Üniversitesi Tarih Bölümü Eskiçağ Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. H. Tuğba Akdoğar Akbulut, "Antik Çağ’ın Helen ve Roma kaynakları, bölgede yaşayan yerli halkların karakterinin şekillenmesinde yaşanılan toprakların, coğrafi koşulların ve ikliminin büyük oranda etkisi olduğunu gösteriyor." dedi. Özellikle kentin engebeli ve dağlık yapısının insanların karakteristik özelliklerinin oluşumunu en fazla şekillendiren etmen olduğunu kaydeden Akbulut " Sarp ve engebeli arazi bir yerleşim yerindeki toplulukların kaynaşmasına engel teşkil ettiği için bu durum Rize insanında bireysel karar verme ve kararında diretme dürtüsünü baskın hale getirmiştir. Buna günümüz tabiriyle “inatçılık” da diyebiliriz" şeklinde konuştu.
Yöre insanının Antik Çağlardan bu yana güçlü siyasi otorite altında dahi otorite geleneklerine uymayarak doğal yaşamlarına, dillerine ve kendi ananelerine devam ettiklerini vurgulayan Tuğba Akdoğar Akbulut "Rizelilerin bu değişmeyen davranış ve yaşam stillerinin kaynağında denizinin hırçın dalgaları, geçit vermeyen dik yamaçları, sürekli yağan yağmuru, havasının sürekli buhranlı olması, yerleşim yerlerinin birbirine olan uzaklığı yatıyor" dedi. Akdoğar Akbulut "Antik Çağ yazarlarının derlemelerinden edindiğimiz bilgilere göre bölge halkı, denizi gibi hırçın, coğrafyası kadar zor, kendi başına buyruk, kimseye boyun eğmeyen olarak tasvir ediliyor. Ancak bunun yanı sıra yöre insanının oldukça misafirperver, zeki ve pratik olduğu da vurgulanıyor. Yöre insanı için aktarılan bir diğer tasvirler ise konuyu oldukça abartarak anlatan,erkeklerinin keyfine ve zevkine düşkün olduğu, hizmet beklediği vurgulanırken kadınlarının ise tıpkı bugün ki gibi güçlü ve savaşçı oldukları tasvir ediliyor" dedi.
H. Tuğba Akdoğar Akbulut, Rize ve çevresindeki halklara özgü karakter yapısını şekillendiren etkenleri kısaca şu şekilde sıraladı." Engebeli yapı halklar arasında iletişimi zorlaştırdığı için geçmişten bu yana karşılıklı yardımlar hariç insanlar güçlü bir siyasi oluşum, ortak iş yapma, modern holdingleşme gibi çoklu işlerden uzak kalmıştır. Bireysel karar verme ve hareket etme dürtüsü buradan gelir. Yerleşim yerleri birbirinden uzak olduğu için herkes kendi alanındaki zor işlerle meşgul olduğundan yöre insanı bir nevi başına buyruk olmuştur. Yine meskenler mesafeli olduğundan insanlar sesini duyurmak için yüksek sesle iletişim kurmak zorunda kalmış ve bu yüksek sesli konuşma alışkanlığı da genlere işlenmiştir. Bugün Rizeliler yakın mesafelerde bile sesli ve heyecanlı konuşurlar. Yöre insanımızın aceleci olması ise havanın sürekli kapalı olmasına bağlı bir durumdur. Her an yağmur yağacak olma ihtimali yöre insanının işlerini çabucak yapmaya teşvik etmiş hal böyle olunca da aceleci bir yapı ya da tez canlılık bölge insanında kalıcılık arz etmiştir. Bölgenin puslu ve yağmurlu havası ise yöre insanının agresifliğinin başlıca kaynağıdır.Çünkü yaşam zaten zordur hem işler aksar hem de güneş sürekli özlemle beklenir. Hırçın Karadeniz dalgaları, dik yamaçlardan yapılan ulaşım, hava şartlarının ve arazinin tarıma elverişsizliği gibi zorlu koşullar insanları pratik düşünceye ve çalışkan yapıya bürürken yine aynı şartlar ve ek olarak güçlü ve kalabalık ticari yollar üzerinde olmamaları ise onların hayatlarını kolaylaştıracak icatlar yapmalarına yol açmıştır. Karadeniz insanının meşhur mucitliği ise işte buna bağlıdır. Bugün siyasetten ticarete ve sanata pek çok alanda lider olan Rizelinin lider yapısı ise tüm saydığımız cesaret, mucitlik, sesini duyurma, pratik düşünme ve zekâsının ortak bir ürünüdür. Esprili yapısı da sanırım tüm bu zor şartlarda başarmak ve belki de stresten bir nebze uzaklaşabilmek adına karşılıklı atışmalar ve espriler yapmaktan kaynaklı bir alışkanlık yaratma hali olabilir."
