Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, mantar enfeksiyonlarına karşı duyarlı olma eğilimindedir. Saç ve saçlı deri düzenli bir şekilde temizlenmediği zaman mikrobiyal enfeksiyonlar çoğalabilir. Bu, mantarların çoğalmasına ve yayılmasına yol açabilir. Ter, saçlı derinin nemli kalmasına sebep olduğu için mantarlar için uygun bir ortam oluşturur.
Kişisel eşyaların paylaşılmaması, düzenli saç yıkama, saçın kuru tutulması ve hijyenik ortamlarda bulunulması saç mantarını önlemek için önemlidir.
Saç Mantarı Nedir? Saç Mantarı Nedenleri
Saç mantarı, dermatofitoz adı verilen bir enfeksiyona bağlı olarak saç derisinde veya saçlarda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Bu enfeksiyon, mantarların yol açtığı hastalıklar içerisinde yer alır. Mantarlar, saç derisinin üst katmanlarına yerleşir, kökleri ve cilt dokusunu olumsuz yönde etkileyebilir.
Trichophyton, microsporum ve epidermophyton gibi mantar türlerinin sebep olduğu saç mantarı bağışıklık sisteminin çok uzun zaman zayıf olduğu, nemli ortamlarda kalındığı ya da kirli koşullar, hijyen eksiklikleri gibi faktörler sebebiyle oluşabilir. Aşırı terleme de mantarların gelişmesini kolaylaştırabilir. Saçlı deride fazla ter, mantarların daha rahat büyüyüp yayılmasına yardımcı olur.
Mantar, çoğu durumda bulaşıcıdır. Bu noktada özellikle başkasına ait bir eşyayı kullanmak saç mantarına yakalanma riskini artırır. Başkalarının havlusunu, şapkasını veya tarağını kullanmanız saçlarınızın diplerinde birtakım enfeksiyonların oluşmasına neden olabilir.
Saç Derisinde Mantar Belirtileri
Saç mantarı, saç ve saç derisine yerleşerek çoğalan bir enfeksiyona sebep olan önemli bir hastalıktır. Enfekte olan bölgelerde genellikle saç dökülmesine sebebiyet verebilir. Bu dökülme yuvarlak veya oval şekillerde, temizlenmemiş alanlarda ya da sürekli kaşınan noktalarda gerçekleşir.
Enfeksiyonun ilerleyen zamanlarında ise dökülen bölgelerdeki saç kökleri zayıfladığı için saçın yeniden çıkması güçleşir. Ciddi vakalarda saç dökülmeleri kalıcı hale gelebilir, bu sebeple erken tanı ve tedavi oldukça önemlidir. Saç derisinde mantar belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Saç mantarının tedavisi, gözlemlenen enfeksiyonun türüne, şiddetine ve yayılma hızına bağlı olarak kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Tedavi edilmediği durumlarda çok daha ciddi hasarlara yol açabilen saç derisi sorunları, çeşitli etkili yöntemlerle giderilir.
Antifungal şampuan ve kremler, mantar tedavisinde yaygın bir şekilde tercih edilir. Bu şampuanlar, başta ketokonazol, selenyum, sülfit, klorokrezol ve zinc pyrithione içerebilir. Düzenli olarak saça uygulandığı zaman birkaç dakika bekletilmesi önerilir.
Mantar kremi, saçların diplerinde meydana gelen enfeksiyonları gidermek maksadıyla tercih edilebilir. Bu tedavi daha çok erken dönemde etkili sonuçlar ortaya koyar. Mantar enfeksiyonun yayıldığı durumlarda ise şampuanla geçmediği durumda ağız yolu ile antifungal ilaçlara başvurulabilir. Aynı zamanda saç mantarının yayılmasını önlemek üzere düzenli saç yıkama işlemine gerek duyulur.
Saç mantarı hastalığının yaşanmaması için bazı detaylara dikkat etmek gerekir. Bu detaylar şöyle sıralanır:
Tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. Enfeksiyonun tekrar ortaya çıkmasını engellemek için tedaviye tamamlanana kadar devam edilir. Tedavi sırasında saçın tamamen kuruması, temiz tutulması ve başkalarının eşyalarının kullanılmaması büyük bir öneme sahiptir. Tedaviye başlamadan önce bir dermatoloğa danışmak, doğru tanı ve tedavi planı yapmak etkili sonuçlar elde etmenizde büyük rol oynar.
Mantar enfeksiyonundan kaynaklanan saç mantarı, genellikle direkt temas yoluyla bulaşabilir. Enfekte bir kişinin saçına veya saçlı derisine doğrudan dokunduğunuzda bulaşma riski oldukça yüksektir. Kişisel eşyaların paylaşılması, evcil hayvanlar, ortak alan ve yerler, saçın zayıf ya da zarar görmüş olması gibi faktörler bulaşma riskini taşır.
Saç mantarı tedavi aşamasında tedaviye başlama süresi önemlidir. Saç mantarı tedavi edilmediğinde saç dökülmesine neden olur, ancak erken tedavi ile dökülmelerin önüne geçmek mümkündür. Etkili pek çok tedavi yöntemi bulunur, doğru şekilde uygulandığı zaman olumlu sonuçlar almak olasıdır. Saç mantarı tedavi edildiğinde, dökülen saçlar zaman içerisinde yeniden uzar.
Saç mantarı uygun bir tedavi yöntemi ile giderilir. Tedavi edilmediğinde mantarın daha geniş alana yayılması muhtemeldir. Enfeksiyon, sağlıklı hücrelere yayıldıkça derinleşir, tedavi edilemez bir hal alabilir. Kendiliğinden geçmediği gibi bakteriyel enfeksiyon riski barındırır. Saç dökülmesi artar, ileri dönemlerde ise tedavi zorlaşır. Bu süreçte diğer insanlara bulaşma riski oldukça büyüktür. Kalıcı dökülmelerin yaşanmaması için derhal erken tanı ve doğru bir tedavi yöntemi gereklidir.
Saç mantarının oluşumunu önlemek üzere dikkate alabileceğiniz birkaç önemli adım bulunur. Saçları düzenli yıkamak, yeterli düzeyde kurulamak çok önemlidir. Tarak, fırça, yastık veya havlu gibi kişisel eşyalarınızı paylaşmanız büyük riskler açığa çıkarabilir. Bu nedenle kişisel eşyaların paylaşılmaması önerilir. Havuz, spor salonu ya da okul gibi alanlarda hijyen kurallarına dikkat etmek saç mantarına karşı koruyucudur.
Saç mantarı tedavi edilmediği durumlarda, saç köklerine kökten zarar verebilir, bu saç dökülmelerine yol açabilir. İleri aşamalarda ise kalıcı kellik gelişebilir, ciltte kalıcı iz, leke, enfeksiyonun yayılması, bakteriyel enfeksiyon riski, uzun süre kaşıntı ve diğer sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına yol açabilir.
Saç mantarı çocuklarda çok daha fazla gözlemlenebilir. Çocuklarda bağışıklık sistemi fazla gelişmediği zaman bu gibi enfeksiyonlara açık hale gelebilir. Çocuklar sosyal ortamlarda daha fazla temas kurabilir. Yakın temas ve ortak eşyaların paylaşılması ise saç mantarı riskini artırır. Hijyen alışkanlıklarının eksikliği, mantarın çoğalmasına uygun bir ortam oluşturur.
