Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü verilerinden derlediği bilgilere göre, dünyada ve Türkiye'de tıbbi ve aromatik bitkilere olan ilgi ve talep her geçen yıl artıyor.
Türkiye, bitki ve mantar biyolojik çeşitliliği açısından yüksek endemizm oranıyla dünyanın en zengin ülkelerinden biri olarak değerlendiriliyor. Sedir mantarı; lezzeti, tıbbi faydaları ve ekonomik değeriyle, bu zenginlik içindeki önemli türlerden birisi olarak değerlendiriliyor.
Bilimsel adı "Tricholoma anatolicum" olan sedir mantarının, antimikrobiyal, antioksidan, antidiyabetik, antitümor etkileri bulunduğu ve bu kapsamda karaciğerin korunmasına, bağışıklığın düzenlenmesine, kolesterolün ve şekerin düşürülmesine faydası olduğu biliniyor.
Uzak Doğu ülkelerine ihraç ediliyor
Orman Genel Müdürlüğü, Türkiye'deki doğal sedir mantarı alanlarının envanterinin ve planlamasının yapılarak, bu ürünün sürdürülebilir faydalanmaya konu edilmesi, toplayıcıların eğitimi, ürünün biyolojik çeşitliliğinin korunması ve yerinde geliştirilmesi, sedir mantarı üretim miktarının ve verimliliğinin artırılması, orman köylüsünün refahına ve ülke ekonomisine katkı sağlanması amacıyla 2022-2026 yıllarını kapsayan "Sedir Mantarı Eylem Planı"nı hazırladı.
Aydın, Antalya, Denizli, Karaman, Kahramanmaraş, Konya, Muğla ve Osmaniye'de yayılan sedir mantarı, son yıllarda, özellikle Adana-Feke yöresindeki orman köylülerinin en önemli gelir kaynaklarından biri haline geldi.
Mantar türleri arasında çok yüksek ticari değeriyle dikkati çeken sedir mantarı, başta Japonya olmak üzere Uzak Doğu ülkelerine ihraç ediliyor.
Bir sedir mantarı 20 santimetre çapa kadar büyüyebiliyor fakat büyüklük nedeniyle oluşan bozukluk, mantarın fiyatını düşürebiliyor. Mantarın baş kısmı (şapka) açılmaya başladığında kalitesi de azalıyor.
Hasadı, bitkinin fiziki yapısına dikkat ederek yapan orman köylüleri, mantarları ilk olarak toptan satış noktalarına taşıyorlar. Burada satın alınan mantarlar, daha sonra özel toplama merkezlerinde temizlenerek taşıma kaplarına yerleştiriliyor. Bu aşamadan sonra herhangi bir uygulama yapılmaksızın doğrudan ihraç ediliyor.
Ülke ekonomisine 550 milyon lira katkı bekleniyor
Mantar üretimi miktarı, toplama sezonundaki iklim koşullarına bağlı olarak farklılık gösteriyor. Yıllık yaklaşık 100 tondan fazla sedir mantarı Japonya'ya ihraç ediliyor. Orman köylüleri, 1 kilogram sedir mantarından 50-60 lira gelir elde edebiliyorlar. Japonya'ya ihraç edilen sedir mantarı için ortalama toptan satış fiyatı, kilogram başına 85-100 dolar arasında değişiyor.
Eylem planı kapsamında 5 yılda Adana, Antalya, Hatay, Kahramanmaraş, Konya, Mersin ve Muğla'da yapılan çalışmalarla sedir mantarının ülke ekonomisine 550 milyon lira katkı, orman köylüsüne de 110 milyon lira gelir sağlaması planlanıyor.
