Stres her hastalığın ana sebeplerinden biriyken bu durumun aşıları bile etkilediğini düşünmek pek de abartı sayılmaz.
Salgın hastalıklardan koruyan en etkili yöntem aşılar. Ancak stresli bir yapıya sahipseniz bu aşıların faydalı olma olasılığı düşüyor. Araştırmalar stres, yalnızlık, mutsuzluk, uykusuzluk gibi psikolojik yüklerin aşılara karşı bağışıklığı etkilediğini gösteriyor.
Stresin bağışıklık sistemine olan negatif etkisi, aşı-ilaç ve diğer medikal tedavilere umulan yanıtın yeterli olmamasına yol açıyor. Psikolojik durum bağışıklık sisteminin yeni bir aşıya karşı verdiği tepkiyi şekillendirebiliyor hatta enfeksiyonla mücadele etmeye yardımcı olacak koruyucu antikorların geliştirilmesini bile destekleyebiliyor.
Ohio Eyalet Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada zorlu sınavlar sırasında hepatit B aşısı alan bir grup tıp öğrencisi incelendi. Aşı normalde 7 aylık bir süre içinde 3 doz halinde uygulanıyordu. Ancak bu öğrencilerin yüzde 25'i, daha ilk dozda saptanabilir antikor seviyeleri geliştirmeye başladı. Bu kişiler diğer öğrencilere göre belirgin şekilde daha düşük kaygı seviyelerine sahipti. Yani rahat olmak aşıya karşı daha hızlı tepkiye yol açmıştı.
Başka bir araştırmada ise demanslı eşlerine bakan bir grup katılımcı incelendi. Ekip, günün her saati bakım yapmak zorunda olmanın stres seviyesini arttırdığını belirledi. Bu kişilerde vücudun grip aşısına tepkisi daha zayıflamıştı. Bakımı yapan stresli kişilerin sadece yüzde 38'inin aşı olduktan dört hafta sonra, anlamlı bir antikor artışı gösterdiği ortaya koyuldu.
Öte yandan vücudun aşıya verdiği tepki, stres nedeniyle bozulan uykuya da bağlı olabiliyor. 2003'te yapılan bir deneyde, bir grup genç yetişkinden hepatit A aşısı olduktan sonra 36 saat uyanık kalmaları istendi. Bir ay sonra aşı oldukları gece normal olarak uyumasına izin verilen grupla, uyumayan grup kıyaslandığında, uyumayan grubun antikor seviyesi diğer grubun yaklaşık yarısı kadardı.
Aşı etkinliği ikili ilişkilerin ve evliliğin kalitesine göre bile değişebiliyor. Eşleriyle duygusal bağının kuvvetli olmadığını düşünen bir grup ile daha mutlu olan çiftler arasında yapılan bir çalışmada, mutlu olan çiftlerin grip aşısına karşı daha etkili bağışıklık tepkileri gösterme eğiliminde olduğu ortaya konuldu.
Uzmanlara göre her halukarda olumlu düşünmek sağlık için çok önemli. Sürekli stresli olan ve negatif düşünen insanların, olumsuzu çağırdığından hayat boyu genel sağlık sorunları yaşaması muhtemel. Üstelik stres görüldüğü gibi tedavilerin etkinliğini bile bozabiliyor.
