Uyuz hastalığı ciltte kaşıntılı bir döküntüye neden olan ve insanlarda parazitik bir kene olan Sarcoptes scabieinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Peki, uyuz hastalığı neden olur?
Uyuz hastalığı toplumda korku yaratan ve bulaşıcı olduğu düşünülen bir problemdir. Bu hastalık genellikle deri teması yoluyla özellikle ciltten cilde temasla yayılır. Uyuz kaşıntı kızarıklık ve döküntüye yol açar. En sık etkilenen bölgeler arasında bilekler parmak araları dirsekler koltuk altları ve kasıklar bulunur. Bu belirtiler parazitin cildin altında tüneller kazarak yumurtalarını bırakmasından kaynaklanır. Uyuz hastalığı neden olur? Nasıl önlem alınır? Uyuz hastalığının tedavisi nasıl uygulanır? İşte uyuz hastalığı nasıl geçer sorusunun tüm açıklamaları…
Uyuz hastalığı genellikle tedavi gerektirir ve çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Tedavi genellikle bir veya daha fazla ilacın cilt üzerinde uygulanmasıyla gerçekleştirilir. Bu ilaçlar paraziti öldürmeye ve semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Sıklıkla kullanılan tedavi yöntemlerinden biri permetrin adı verilen bir losyondur. Bu losyon cilde uygulanır ve belirli bir süre bekletilir. Ayrıca, başka bir seçenek olarak benzoil benzoat veya kükürt içeren merhemler de kullanılabilir. Tedavi süreci kullanılan ilaca ve hastanın durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi sırasında enfeksiyonun yayılmasını önlemek amacıyla hastanın giysileri yatağı ve temas ettiği diğer nesneler de tedavi edilmelidir.
Uyuz hastalığı tedavi edilmezse belirtiler kötüleşebilir ve enfeksiyon daha da yayılabilir. Bu nedenle uyuz şüphesi olan biri derhal bir sağlık uzmanına başvurmalıdır. Doktor uyuz teşhisi koymak ve uygun tedaviyi reçete etmek için gerekli adımları atacaktır. Uyuz hastalığı tedavi edilmezse ciltteki kaşıntı ve döküntü daha da şiddetlenebilir uyuz kene enfeksiyonu yayabilir ve başkalarına bulaşabilir. Erken tanı ve uygun tedavi önemlidir. Yaşadığınız ortamda bu sorunu yaşayanlar var ise gerekli tedbirleri uygulamalısınız. Bu tedbirlerin ne olduğu hakkında doktorunuza danışın.
Uyuz hastalığının etkeni; sarcoptes scabie denen bir parazittir. Uyuz çok bulaşıcı bir hastalıktır ve uyuz beliritileri her yaş grubunda her cinsiyette görülür. Sosyo ekonomik düzey gözetmeksizin bulaşabilir. 3-4 Haftalık süre sonunda uyuz belirtileri güçlenir.
İnsan vücuduna temas eden parazit 30 dakikada insan cildini delerek cilt altına yerleşir ve 3 haftada gelişip çoğalma süresini tamamlar. 4. haftada da en belirgin uyuz belirtileri gece kaşıntıları ve ciltte tüneller oluşturarak bulgu vermeye başlar. Kişiyi uykusundan uyandıracak şiddetde olan bu kaşıntılar gündüzleri hafifler ama devam eder. Kaşıntı ilk olarak tünellerin olduğu yerde iken daha sonra tüm vücutta görülür. Kaşıntının sebebi; parazitin hareketlerinden değil, insan immün sisteminin uyuza karşı verdiği tepkiden kaynaklanmaktadır. İlk kez uyuz ile karşılaşan vücutta kaşıntı 1. ayda başlarken tekrar uyuz bulaşan kişilerde ise kaşıntı 24 saat sonra kendini gösterir.
Tüneller (silion); deriden biraz kabarık,kahve-pembe-beyaz renkli 0,5 mm eninde, 15 mm uzunluğundadır. Günde 1 mm uzayan tünellerin ucunda inci tanesine benzeyen ve içinde dişi uyuz parazitinin olduğu bir şekilde görülür. Tüneller en çok; el bileklerinde, parmak aralarında, koltuk altı, kalça ve bikini bölgesinde görülür. Ama yaşlılarda ve çocuklarda en çok karın bölgesinde, avuç içlerinde bulgu verirler. Bayanlarda meme ve göbek bölgesinde sık görüldüğünde unutulmamalıdır. Yetişkin bireylerde sırt üst bölümünde, boyun, yüz, kafa derisinde, avuç içinde ayak tabanlarında çok nadiren tüneller görülür. Oluşan tüneller bazı kişilerde uyuz tedavisi tamamlanmış olsa bile; aylarca kalabilirler. Bu tüneller aşırı kaşıma sonucu iltihaplı yaralar şeklinde olabilirler.
En etkili tedaviyle bile cilt lezyonlarında anca bir hafta sonra gözle görülür azalma fark edilir. Tedavinin ilk başında vücuttaki kaşıntılar ilk üç günde artış gösterebilir. Kaşıntının artmasının nedeni vücudunuzun parazitlere karşı savunma mekanizmasının harekete geçmesidir. Uyuz Parazitlerinin vücuttan atılmaya başlanması ile ve cildinizin onarılmaya başlanır ve kaşıntı azalmaya başlar.
Klasik uyuz hastalığının dışında;
Hiperkeratotik uyuz = Norveç uyuzu = Kabuklu uyuz
Gibi uyuz tipleri de mevcuttur. Bunların uyuz belirtileri aşağıdaki gibidir.
Hiperkeratotik uyuz tedaviye çok dirençlidir ve en önemli bulgusu tırnak ve saç bölgesinde de uyuz tünellerinin bulunmasıdır. Uyuza vücudun aşırı tepki vermesi ile birlikte vücutta fronkül follikülit, lenfanjit, selülit gibi cilt iltihaplanmaları görünebilir. Kişi endemik (çok fazla hastanın olduğu bir bölge) alanda yaşıyor yada defalarca uyuz hastalığı geçirmiş ise uyuza karşı bağışıklık veya tedaviye direnç geliştirebilir ve bazen tedavi olmadan uyuza yakalanıp iyileşebilir ve yahut ta uyuz hastalığı yıllarca kişide sebat edebilir.
